Önümüzdeki 12 yılda geliri 2'ye, ihracatı 5'e katlanacak Türkiye'de "büyümenin kısıtları" neler olabilir? TÜSİAD'ın Dr. İzak Atiyas ve Dr. Ozan Bakış'a hazırlattığı "öncelleştirme çalışması" buna cevap arıyor.
1- Eğitim düzeyi ve kalitesi ile bilişsel becerilerde önemli bir iyileştirme gerekiyor.
2- Üretim ve ihracatın teknolojik içeriğinde iyileştirme şart!..
Başkan Ümit Boyner, araştırmayı tartışmaya açarken böylesi çalışmaların önemine vurgu yapıyor ve "Kısıtlar arasında önceliklendirme yaparak darboğazları aşma yönünde politika geliştirilebilir" diyor.
Temel soruyu "Türkiye'yi bekleyen sorunlar nelerdir ve yüksek büyüme oranlarının önünde ne tür engeller olabilir?" şeklinde sunuyor bu çalışma... Analitik çözümlemelere dayalı cevabı irdelerken, finansal kısıtların önemli ama öncelikli olamayacağı, verimlilik, vergiler, altyapı, coğrafya gibi faktörlerde de benzer sonuçlar ortaya çıkmış.
Ancak beşeri sermayenin nitelik ve nicelik sorunları, "birincil öncelik" olarak belirginleşmiş.
Eğitimin getirisi noktasından bakınca, elit devlet liseleri, özel liselerin OECD ortalamasını aşan değerlere vardığını görüyoruz. Fakat söz konusu olan düz liseler olduğunda, %85 gibi OECD ortalamasının gerisine düştüğümüz hesaplanmış.
Başta Anadolu olmak üzere sahada geçen on yılların bende oluşturduğu kanaati, TÜSİAD çalışmasında rakam olarak karşımda buldum. Elekle su taşımayı andıran bu yapıda, eğitime daha fazla kaynak aktarsanız dahi, bunu diplomaya dönüştürebiliyor fakat beceriye, getiriye dönüştüremiyorsunuz.
İhracatın yapısına dair bulgular da sahayı doğrular mahiyette... Neticede kazandıran ihracat dediğimiz yüksek teknolojili ürünlerin payı, %2.5 düzeyinde. Orta teknoloji için bu pay da %3.5 oranında ve bu yapısıyla ihracatın cirosu artsa bile ülkeye katkısı yeterli olmayacak.
Bana göre bu çalışma, geçen yıl açıklanan Sanayi Stratejisi'nin bir sonraki aşamasını oluşturuyor ve "önceliklendirme" eksiğini kapatıyor.
Bir sonraki aşamada bunun sanayi strateji politika belgesine eklenmesi gerekiyor. Böylesi çalışmalar sayesinde, 2023 hedeflerine varmak için daha gerçekçi yol haritası oluşturabileceğiz.