İnsan zihni; algıladığından ötesini isteyemez. Zihin neye hazırsa, göz onu görür ve kulak onu duyar. Çılgın projenin zihinlerimizdeki "beklenti ufkunu" taşıdığı bu seviyede artık her proje, Kanal İstanbul ölçeğinde değerlendirilecek. Menderes'in Vatan Caddesi'ni inşasında muhalefet, bulvarın uçak pisti kadar geniş olduğuna dikkat çekip; "buradan uçakla kaçacak" diyordu. Zira proje derken zihnimizdeki "çıta", bu düzeyde idi.
Demirel; "dağları da çağları da deldik" sloganıyla, zihin çıtasını GAP düzeyine taşımıştı. Derken Özal geldi; otoyollar, modern havalimanları, yeni ufkumuzu donatıverdi.
Aynı tarihlerde "sakin güç" sloganıyla seçime giren Mitterrand; açıkladığı mega projelerle Fransızlara yeni ufuklar çiziyordu. Ülkenin tüm kitaplarını bir araya getirip, açık kitap şeklinde 4 dev gökdelen ve özel metrosuyla kendi ulusunu bilgi çağına hazırlıyordu.
Acar Baltaş'ın yerinde bir tespiti var; "Batı dillerinde "vefa", "hatır", "gönül" kelimelerinin karşılığı yoktur. Çünkü bu dillere kaynaklık eden kültürlerde bu kavramlar yoktur. Buna karşılık "vizyon", "misyon", "strateji", "proje" kavramlarının karşılığı da bizim dilimizde bulunmaz.
Doğrudur. Ancak son 10 yıldır bu durum hızla değişti ve en azından "proje kavramı" artık zihinlerde bir karşılık bulmaya başladı. Bunu, haftalardır il il dolaştığım Anadolu'da yakından izliyorum. En azından yerel yöneticiler ve ekonominin aktörleri, kendilerini ifade ederken kullandıkları dili; "projeler" üzerinden kuruyorlar.
Başbakan'ın çılgın projesi Kanal İstanbul; zihnimizdeki "proje çıtasını" yeni bir noktaya taşıması açısından tarihi bir önem taşıyor. Sonuçta, coğrafyayı dahi etkileyecek bir ölçek, Montrö dahil pek çok uluslararası uzantısı olacak kadar diplomatik ve çevre kavramına farklı bir yaklaşım getirecek etkileri söz konusu.
Proje çıtası artık, haritayı dönüştürecek düzeydedir. Hele ki gerçekleşirse, dilimizde olmayan vizyon, misyon, strateji kavramları da torunlarımızın anadilinde karşılık oluşturabilecek.