Türkiye'nin en iyi haber sitesi
NAZLI ILICAK

Seçim sistemi ve demokrasi

Seçim sisteminde 3 alternatif ortaya konuldu. Bu konuda Star gazetesinde Prof. Ergun Özbudun faydalı bir inceleme yazısı kaleme almış. Özellikle % 10 barajının olumsuz sonuçlarını gösteren çarpıcı örnekler veriyor. Malum 2002 seçimlerinde, sadece 2 partinin, AK Parti ve CHP'nin parlamentoya milletvekili sokması sonucunda, temsilde adalet büyük bir darbe yemişti. O tarihte DEHAP Kürtleri temsil eden siyasi partiydi ve bölgede yüksek oy oranlarına ulaşmasına rağmen hiç milletvekili çıkaramamıştı. Diyarbakır'da DEHAP % 56 oy almıştı. Ülke barajını aşamadığı için hiçbir temsilcisini parlamentoya sokamadı. Buna mukabil, AK Parti % 16 oyla 8, CHP % 8.5'le 2 milletvekiline sahip oldu. Hakkâri'de, Batman'da, Şırnak'ta, aynı sonuçları gördük. Oysa Hakkâri'de DEHAP'ın % 45, Batman'da % 47, Şırnak'ta % 46 oyu vardı. Milletvekilliklerini, çok daha düşük oranlarda kalan AK Parti ile CHP paylaştı.
Bugün % 10 barajını artık kimse savunamaz. AK Parti'nin ikinci teklifi azami 5 milletvekilliğinden oluşan daraltılmış bölgeler. Burada baraj % 5'e iniyor ama D'Hont sisteminin kendi içinde bir barajı var. Bu baraj, en yüksek oy oranının 5'e bölünmesiyle ortaya çıkıyor. Diyelim ki, bir bölgede, bir parti, % 40 oy aldı. Orada baraj % 8. Yüzde 30 oy aldı baraj % 6. Yüzde 50 oy aldı, baraj % 10. Dolayısıyla barajın % 5'e indirilmesi, uygulamadaki fiili barajları engellemiyor. Bu sistem en büyük 2 partinin lehine çalışıyor. Bundan, BDP gibi, bir bölgede oyu yoğunlaşan partiler de fazla etkilenmiyor. Sonuçta en büyük darbeyi MHP yiyecektir.
Dar bölge çoğunluk sisteminde, her bölgede tek bir milletvekili çıkıyor. Söz konusu sistem benimsenirse, bir bölgede güçlü olan partiler o bölgede daha da güçlenecektir. CHP, ağırlıklı olarak sadece sahillerden milletvekili alır. AK Parti, Güneydoğu'dan hemen hemen hiç milletvekili çıkaramaz. Toplam milletvekili sayısında belki artış olur fakat AK Parti bugünkünün aksine Türkiye çapında bir temsile sahip olmayabilir. Lâkin tek turlu değil, 2 turlu dar bölge çoğunluk sisteminde, -ve ilk turda seçilebilmek için % 50'lik bir oran zorunlu hale getirilirse-, bu mahsurlar kısmen giderilebilir. Tek kişinin seçileceği dar bölgeyi, milletvekillerine kişilik kazandırması açısından önemli buluyorum. Tabii bunu sağlamanın başka yolları da var: O da parti içi demokrasi. Yani milletvekili adaylarının partiye kayıtlı üyelerin katılımıyla, ön seçimle belirlenmesi.

YAZARIN BUGÜNKÜ DİĞER YAZILARI
Yasal Uyarı: Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Turkuvaz Medya Grubu’na aittir. Kaynak gösterilse veya habere aktif link verilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı ya da bir bölümü kesinlikle kullanılamaz.
Ayrıntılar için lütfen tıklayın.
SON DAKİKA