Nevruz, Kürtlerde Demirci Kawa efsanesine, Türklerde ise, Ergenekon'a dayanıyor.
Ergenekon'dan Türklerin çıkışını sağlayan bir demirci ustasıdır. Onun önerisiyle, büyük bir ateş yakılarak, dağın demir yatakları bölümü eritilmiş, böylece bir geçit açılmak suretiyle kurtuluş gerçekleşmiştir.
Kürtlerin efsanesinde ise, ezilenin ezene karşı başkaldırısı anlatılıyor. Dehak, Asurlu zalim bir kraldır. Efsaneye göre, kralın iki omzunda birer yılan bulunuyordu. Bu iki yılanı beslemek için, Dehak, her gün, Kürtlerden iki genci sarayına kurban olarak getirtip, beyinlerini yılanlarına ikram ediyordu. Bu canavar kral, ilkbaharın gelmesini de engelliyordu. En sonunda, iki Kürt, kimliklerini saklayarak kralın sarayına aşçı olarak girmeyi başardı ve her gün bir çocuğun beyni yılana verilirken, diğerinin kaçması sağlandı. Yılana yemek diye sunulan ikinci beyin, bir koyuna aitti. Dehak'ın sarayından kaçan gençlerin, Kürtlerin atası olduğuna inanılır. Çocuklar, Kawa adlı bir demirci tarafından eğitildi. Gençlerden oluşan Kawa liderliğindeki ordu, zalim kralın sarayını bastı; Kawa, Dehak'ı, çekiç darbeleriyle öldürdü; tepelerde ateşler yakıldı; böylece, kazanılan zaferin haberi herkese tez ulaştı. Kürt halkı zalim kraldan kurtuldu; ertesi gün, ilkbahar geldi.