1991 yılında Sovyetlerden ayrılarak bağımsızlığını ilan eden 3 Baltık ülkesinin en kuzeyinde yer alan Estonya 1,3 milyonluk nüfusu ile Baltıkların en küçük ülkesi.
Estonya en küçük Baltık ülkesi olmasına rağmen diğer iki Baltık ülkesine birçok konuda fark atmış durumda. Litvanya ve Letonya krizi bahane gerekçe göstererek Euro'ya geçmeyi ertelerken, Estonya cesur davranıp Euro'ya geçen ilk Baltık ülkesi olmuş.
Helsinki – Tallinn hattı
Finlandiya körfezine kıyısı olan başkent Tallinn ile Finlandiya'nın başkenti Helsinki deniz yoluyla sadece 80 km. Helsinki ile Tallinn arasında sürekli çalışan feribotlar ile deniz köprüsü kurulmuş durumda. Türkçe'nin de kökenini oluşturan Ural ve Altay dil ailesinin Ural kolunda yer alan Estonca ve Fince birbirlerine yakın diller. Estonya'nın feyiz aldığı ülkelerin başında Finlandiya geliyor. Ticari ilişkilerin son derece geliştiği Finlandiya bilişim ve teknoloji konusunda Estonya'nın model aldığı bir ülke konumunda. Helsinki'den bindiğim ve tamamında kablosuz internet erişimi bulunan Cruise gemi ile 2,5 saatlik bir yolculuk sonrasında Tallinn'e ulaştım.
Beyaz geceler
Estonya'da bulunduğum 3 gün Temmuz ayının başlarına denk geldi. Havanın gece 11 gibi hafifçe kararıp 3'e doğru tekrar aydınlanmaya başladığı beyaz gecelere tanıklık ettim. Tarihi ve doğal dokusu ile turistleri büyüleyen bu güzel ülkenin en önemli geçim kaynağı ormancılık. Eğitimli bir nüfusa sahip Estonya'da nerdeyse herkes İngilizce konuşabiliyor. Ülkedeki en küçük restoranlarda bile siparişler kablosuz el terminalleri ile alınırken, internet erişimi ülkenin en ücra noktalarında bile mevcut.
Son yıllarda turizm ülke için önemli bir gelir kaynağı olmuş ancak turizm döneminin 3 ay ile sınırlı olmasından dolayı turizmin ülkenin kalkınmasında lokomotif sektör olması pek mümkün görünmüyor.
Avrupa'daki ilk e-seçim
2005 yılında gerçekleştirilen Estonya yerel seçimleri ve 2007 yılındaki parlamento seçimleri Avrupa Birliği'nde gerçekleştirilen ilk e-seçimler olarak tarihe geçti. Estonya'da 2005 yılından beri tüm vatandaşlara verilen ulusal kimlik kartları aynı zamanda akıllı elektronik kart özelliğine sahip. Seçimlerde Estonların evlerinden oy kullanmalarına olanak sağlayan bu akıllı kartlar ile internet üzerinden bir çok resmi işlem yapılabiliyor. 4 ile 6 gün önce başlayan elektronik oy verme işlemi sona erene kadar seçmenlerin oylarını sınırsız kez değiştirme hakları bulunuyor.
Estonya'nın gururu Skype
Tüm dünyada 115 milyon kullanıcısı bulunan ve iletişim harikası kabul edilen Skype'nın 8.5 milyar dolara Microsoft tarafından satın alınması hafızalarımızda taze bir bilgi olarak duruyor. Skype'nın biraz tarihini kurcalayacak olursak karşımıza Estonya'da yazılmış bir başarı hikayesi çıkıyor.
2001 yılında yayınlanan ve 389 milyon kez indirilerek bir dünya rekoruna imza atan peer-to-peer efsanesi Kazaa'yı yazan Estonyalı programcılar Ahti Heinla, Priit Kasesalu ve Jaan Tallinn idi. Kazaa ile dosyalarımızı tüm dünyada dolaştıran bu üç yetenekli Eston programcı tarafından 2003'teyazılan Skype ile seslerimiz tüm dünyayı dolaşmaya başladı. Skype ismi ise 'Sky peer-to-peer' cümlesinden türetiliyor. Skype şirketinin kurucuları her ne kadar İskandinav kökenli olsa da Skype'ın hücrelerindeki kodları yazanlar tamamen Eston.
Tallinn Lennart Meri havaalanında dünyanın ilk Skype kulübelerini görünce şaşırmayın çünkü Skype'nın anavatanındasınız. Skype bugün tüm dünyaya dağılmış ofisleri ile Amerikalı bir şirket olarak hayatını sürdürüyor ancak en önemli programcılardan oluşan 200 kişilik yazılım ekibi halen Tallinn ve Tartu şehirlerindeki ofislerde çalışıyor.
StartUp cenneti
Mobil uygulamalardan, ERP yazılımlarına, sosyal ağlardan, bankacılık uygulamalarına kadar yüzlerce start-up proje Estonya'dan tüm dünyaya yayılmak için hazırlanıyor. Kişi başına en çok startup düşen ülkeleri gösteren bir istatistiğe sahip değilim ama böyle bir istatistik hazırlanırsa Estonya'nın en üst sırada yer alması kuvvetle muhtemel görünüyor.
Estonya'da incelediğim startup projeler içinde en çok ilgimi çeken Fits.me (www.fits.me) oldu. Sanal soyunma kabini olarak çalışan sistem hem satıcı hem de müşteriye hitap ediyor. Bedeninizin ölçülerini sanal ortamda oluşturup satın alacağınız kıyafeti robot manken üzerinde görmenizi sağlayan Fits.me ile online alışverişte kıyafet provası yapmak mümkün hale geliyor.
Estonya'da 2009 yılında 35 girişimci tarafından kurulan Girişimciler Kulübü (www.startupleadersclub.com ) ve girişimcileri desteklemek amacıyla 2010 yılında kurulan Garage 48'in sitesinden (www.garage48.org )Estonya'daki startUp projeleri hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz.
AB'nin Bilişim üssü
Estonya, Küba ile birlikte dünyanın okuma yazma oranının %99,8 ile en yüksek olduğu iki ülkesinden birisi. Estonya'da zorunlu eğitim 11 yıl ve tamamen ücretsiz yapılıyor. Tallinn Teknoloji Üniverstesi ve Tartu'da bulunan Estonya Bilimler Akademisi bilişim sektörünün insan kaynağı ihtiyacını sağlayan en önemli öğrenim kurumları. Estonya'nın bilişim başarısının temelleri 1950'li yıllarda Sovyetler döneminde atılıyor. Sovyetlerin bilişim üssü olarak seçilen Estonya'ya yatırımlar yapılıyor. O yıllarda uzay ve bilgisayar teknolojileri Estonya'da geliştiriliyor.
Estonya 2001 yılında üyesi olduğu AB 'nin sağladığı olanaklar ve eğitimli nüfusu ile bu sefer AB'nin bilişim üssü olma yolunda sağlam adımlarla ilerliyor.
70 milyonluk Türkiye olarak 1,3 milyonluk Estonya'dan öğreneceğimiz çok şey var. Bilişim ile kalkınan bir Türkiye için atılması gereken adımların başında eğitim ve girişimciliğin desteklenmesi geliyor.
