Biz Türkler, nedense başkalarının bizim hakkımızda ne düşündüklerini öğrenmeye pek meraklıyızdır. Türkiye'de bulunmuş ünlü bir kişi varsa, gazetecilerimiz mikrofonu ağızlarına dayadıkları gibi sorarlar: "Türkiye'yi nasıl buldunuz?" Bekledikleri cevap hep halkın duymaktan pek mutlu olacağını bekledikleri klasik şablonlardır. "Türkler çok candan!", "Türkler çok konuksever", "Şiş kebap harika!" Riyakar yabancı bunları söylesin de biz de mutlu olalım! diye bekleriz.
Ama bakıyorum da yabancıların dürüst olanları, bizi pohpohlayacak boş övgüler yerine; sanki söz birliği etmişçesine Türkiye'deki trafik kargaşasından, sürücülerin nasıl kurallara uymaktan kaçındıklarından bahsediyorlar.
Geçen gün gazetelerde, Türkiye'yi ziyaret eden Amerikalı eski astronotun alaycı beyanatını okuyunca, bunlar bir kez daha aklıma geldi. Amerikalı açıkça dalga geçiyordu: Türkler uzaya giderse, trafikte yaptıkları gibi kuralsız hareket etmemeleri gerekirmiş! Yine uzay gemisinde klakson olmadığından, Türk astronot klakson çalma alışkanlığını bırakmalıymış!
Adamın küstah alaycılığını bir tarafa bırakırsak; ülkemize uygar ülkelerden gelen yabancıların ilk dikkatini çeken şey, trafikteki kuralsızlık ve karmaşa oluyor. İnsanların, nasıl da trafik kurallarını yok saymaya gayret gösterdiklerine; nasıl başkalarının haklarına saygı göstermeden ve sabırsızca araçlarını kullandıklarına hayret ediyorlar. Gelişmiş ve zengin ülkelere ziyaret edenlerimiz, oralarda trafiğin ne kadar düzenli olduğunu görmüş ve hayret etmişlerdir. Sürücüler, diğer sürücülere ve yayalara karşı nasıl da saygılıdırlar! İnsanlar nasıl da sabırlıdırlar. Örneğin gece yarısı boş bir kavşakta, kırmızı ışıkta bekleyen bir aracın yanından diğer araçlar sinirli kornalar çalarak geçmezler!
Konunun ana fikrine gelirsek: Toplumların trafikteki ahvali ne ise genel durumları da bundan farklı değildir. Trafikte kurallara uymayan toplumlar, günlük yaşamlarında farklı mı davranırlar zannediyorsunuz? Doğal olarak kuralsız bireyler aynı zamanda itaatsiz de olduklarından; toplu olarak organize bir şeyler ortaya çıkarmaları, bir şeyler üretmeleri gelişmiş toplumlar düzeyinde olamayacağından; bunun sonucu ne yazık ki, azgelişmişlik olarak bize yansıyacaktır. Bu kadar basit!
MEHMET ÖZDEN