Basitçe ifade edersek; kanunların bir 'söz'ü vardır, bir 'ruh'u... 'Söz' dediğimiz, kanunun dile getirilmesi, yani yazılması, kayda geçirilmesidir. Bir kanunun ruhu ise esas olarak onun ardındaki niyeti ve öngörüyü işaret eder.
Dil esnek, kelimeler lastikli olduğu için kanunun ne dediğini anlamaya çalışırken sadece söze bakılmaz. Kanunun ardındaki ruhtur asıl belirleyici olan.
İyi, güvenilir, rasyonel hakimler, savcılar kanunun ruhunu işin içine katan kişilerdir.
Yargıtay'ın eski başsavcısı Sabih Kanadoğlu'nun ortaya attığı, "Oylamada en az 367 milletvekilinin hazır bulunması gerekir" iddiası, bizim sandığımızın aksine iyi, güvenilir ve rasyonel bir hukukçu olmadığını gösteriyor.
"Nereden biliyorsun, sen hukukçu değilsin ki" diyeceksiniz. Nedeni basit: O kanunun ruhunu biliyorum da ondan. Hatırlayalım.
Bu kural 1982 Anayasası'nın eseridir. 1980 darbesinden önce, Meclis kilitlendi ve Cumhurbaşkanı aylarca seçilemedi. Kenan Evren yönetimi de bir daha böyle bir sıkıntı çıkmaması için o kuralı Anayasa'ya soktu.
Kanunun ruhu şöyle diyor: "Ey milletvekilleri... Ya aranızda anlaşarak Cumhurbaşkanını seçersiniz... Ya da 276'nızın seçtiği kişiye razı olursunuz..."
Amaç ne? Ülkeyi Cumhurbaşkansız bırakmamak. Ecevit ve Demirel'in yaptığı gibi; inatlaşmaya, kriz çıkarmaya kalkışanlar olursa, onların önünü kesmek.
Sabih Kanadoğlu ve onun gibiler ise Cumhurbaşkanını seçtirmek değil, seçtirmemek için uğraşıyor. Bunun için de kanunun ruhuna ihanet edip, onun yerine kelime oyunlarına başvuruyor.
Kanundaki kelimelere mantık taklaları attırarak tuhaf yorumlar yapmak mümkün tabii. Çıkarları, siyasi hırsları, koltuk kaygıları, ideolojileri o yoruma uyanlar sizi alkışlayabilir. Ancak kanunun ruhunu bir yana bırakırsanız, iyi hukukçu değil, iyi demagog olursunuz.