Hemen soruyorum: Tam anlamıyla yalıtılmış bir oda hayal edin. Odada bir buzdolabı var. Fişini takıp çalıştırıyorsunuz. Sonra da buzdolabının kapısını açıyorsunuz. Diyelim ki 5 saat sonra odanın sıcaklığı artar mı, azalır mı?
Sıradan bir insan bu soruya hemen 'azalır' cevabını verecektir. Öyle ya... Elektrik enerjisini kullanan buzdolabı, düzeneği sayesinde odayı soğutacaktır.
Halbuki gerçek bu değil. Termodinamik yasalarının gereği olarak, buzdolabının motoru ne kadar çalışırsa çalışsın oda ısınacaktır! (Nedeni basit: Odaya elektrik, yani enerji giriyor, sıcaklık artıyor.)
Bu ilginç soruyu Nevada Üniversitesi hocalarından, şu sıralar Ege Üniversitesi'nde de görev alan ve İngilizce bir ders kitabı hazırlamakta olan makine mühendisi Prof. Yunus Çengel'den öğrendim.
"Böyle eğlenceli sorularla toy öğrencilerin yanlış düşünce alışkanlıklarını kırmaya çalışırız. Çünkü sağduyuları onlara odanın soğuyacağını söyler" diyor Prof. Çengel: "Halbuki bu tip bir yaklaşımla asla mühendis olamazlar."
Evet, haklı tabii, sağduyuyla bilim yapılmaz.
Hocayı yakalamışken sordum: "Bence 'aklın yolu birdir' lafı da yanlış; siz ne dersiniz?"
"Evet, haklısınız..." dedi Prof. Çengel, "Bilim bize çok sayıda çözüm sunar. Biz durumumuza göre birini seçeriz. Bazen en kârlı, bazen en kolay, bazen de en zevkli olanını tercih ederiz. Aklın yolu bir değildir."