Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Rating geçen hafta Rusya ve ABD'nin not görünümlerini değiştirdi. Yeni not görünümünde her iki ülkenin uzun ve kısa vadeli temerrüt ya da borçlarını ödeyebilme kapasitesi değerlendirildi. Rusya'nın notu olumsuza dönüştürüldü. ABD'nin notu olumluya getirildi.
Peki ne diyor Rusya için Fitch? Rusya için şunları söylüyor; Kırım'ın işgali nedeniyle ABD ve Avrupa'nın ilk yaptırımları pek hissedilmedi.
Ama zaman içinde yaptırımlar çoğalacak. Dolayısıyla Rusya'da yapılan yatırımlar azalacak, büyüme hızı gerileyecek.
Hatta Ficth, Rusya'nın 2013'te yüzde 1.3 büyüdüğünü, 2014'te yüzde 1'in altında büyüyeceğini söylüyor. Yine Rusya'nın toplam ihracatı içinde petrol ve doğalgaz payının yüzde 67 olduğunu ileri sürüyor. Dolayısıyla yaptırımlar çoğalınca azalan ihracat Rusya'nın bütçe gelirlerini olumsuz etkileyecek.
Fakat Rusya'nın kamu borç yükü yüzde 11 düzeyinde seyrediyor. Yine döviz rezervleri 494 milyar doları buluyor.
Ve bu veriler notu olumlu yönde destekliyor. Fakat şirketlerin ve bankaların dış borç toplamı 483 milyar doları buluyor Rusya'da. Dolayısıyla yaptırımlar genişlediğinde rezervler hızla eriyerek ödemeler dengesi sorunu yaşanacak. Ve bu tespitlerin ardından Fitch, Rusya'nın notunu BBB durağandan BBB negatife azalttığını söylüyor.
Gelelim ABD'nin notunun artırılmasına... Rusya'nın not görünümünü olumsuza çevirdikten bir gün sonra Fitch ABD'nin not görünümünü AAA negatiften AAA durağan'a getirdi. Bunu yaparken ABD bütçe açığının, milli gelir oranının 2014'te yüzde 2.9'a gerileyeceğini düşünüyor Fitch. Yine federal borç yükünün yüzde 72.5 olduğunu söylüyor. Ve parasal sıkılaştırmaya rağmen ABD Hazine kâğıtlarının elde tutulma oranında azalma olmadığını belirtiyor. Bu arada Ficth ABD'nin2014'te yüzde 2.8 büyüyeceğini ileri sürüp notu artırıyor.
Peki niye anlattık bütün bunları? Şundan anlattık, Fitch, ambargo uygulayan ülkenin not görünümünü olumluya, ambargo uygulanan ülkenin notunu olumsuza çevirdi. Oysa henüz yaptırımlar tam anlamıyla bilinmiyor. Bu arada yaptırımların ABD ve AB ekonomisine nasıl etki yapacağını tahmin etmek de mümkün değil henüz. Yine Rusya'nın yaptırımlar karşısında yeni yol haritası belli olmadan ABD'nin görünümünü pozitife çevirmek, tamamen ABD'ye moral için verilmiş bir not oluyor. Çünkü Rusya'nın alacağı tavır ABD'nin askeri harcamalarını aniden çoğaltıp pamuk ipliğine bağlı bütçe dengesini bozabilir.
Gelelim Türkiye'nin notuna... Rusya ve ABD arasında bir tarafın moralini bozmaya diğer tarafın moralini yükseltmeye dönük notlama ölçütlerini dikkate alalım. Ne görüyoruz? Bu yılın başında bütçe fazla verdi, faiz dışı fazla ayrılıp borç yükü azaltıldı, ihracat arttı, sanayi üretimi çoğaldı, cari açık azaldı bu ülkede. O halde Rusya ve ABD'ye böyle bir notlama yapan Fitch'den Türkiye'nin notunu hemen artırmasını bekliyoruz. Ölçütler böyleyse bu ülkenin temerrüt notu A düzeyinde olmalı.