Zengin ülkelerin devlet borçları 2008 krizinin ardından hızla yükseldi. Ekonomiyi canlandırmak için azaltılan vergiler, şirket kurtarmaları ve artırılan harcamalar nedeniyle yükselen borçların nasıl ödeneceği şimdi sorun oldu. Bu borçları vergilerle ödemek pek mümkün görünmüyor.
Niye vergilerle borçları ödemek mümkün görünmüyor? Çünkü borç yükleri oldukça fazla. Hemen ülkelerin devlet borçlarını milli gelirleriyle karşılaştırarak sıralayalım: ABD'nin milli geliri 16.7 trilyon dolar, devlet borçları 17.7 trilyon dolar, Japonya'nın milli geliri 5 trilyon dolar, devlet borcu 12.2 trilyon dolar, Almanya'nın milli geli- ri 3.6 trilyon dolar, devlet borcu 2.9 trilyon dolar, İtalya'nın milli geliri 2.1 trilyon dolar devlet borcu 2.7 trilyon dolar, Fransa'nın milli geliri 2.7 trilyon dolar, devlet borcu 2.6 trilyon dolar, Kanada'nın milli geliri 1.8 trilyon dolar, devlet borcu 1.6 trilyon dolar ve İngiltere'nin milli geliri 2.5 trilyon dolar, devlet borcu 2.3 trilyon doları buluyor. Gördüğünüz gibi zengin ülkelerde devlet borçları milli geliri geçiyor ya da milli gelire oldukça yakın düzeyde seyrediyor.
O halde bu devlet borçları nasıl ödenecek? Bu borçları vergilerle ödemek pek mümkün olmadığından alternatif ödeme yolu özelleştirme oluyor. İşte bu amaçla OECD bir araştırma yaptı. Bu araştırmaya göre, 34 üye ülkenin elinde toplam 2.111 adet değeri 2.2 trilyon dolara ulaşan KİT bulunuyor. Yine devletlerin elindeki yüzde 10 ile yüzde 50 oranında azınlık hisseleri ve doğal tekeller dikkate alındığında toplam hisse değerinin 4 triyon doları aştığı tahmin ediliyor. Bir de devletlerin mülkiyetinde 9 trilyon dolarlık satılabilir arazi ve bina bulunuyor. The Economist'in belirttiğine göre ABD federal devletinin 1 milyon binası var. Bu binaların 45 binine ihtiyaç yok. Yine İtalya'nın 225 milyar dolarlık KİT hissesi ve 1.6 trilyon dolarlık gayrimenkulü bulunuyor. Kısaca önümüzdeki dönemde zengin ülkeler devletin mali krizini çözmek için yoğun bir özelleştirme uygulamasına başlayacaklar. Başka çareleri yok.
Gelelim Türkiye'de kamu borçlarının durumuna... Türkiye kamu borç yükü açısından en rahat ülke oluyor. Bu ülke 2002'de yüzde 94 olan kamu borcu/ milli gelir oranını yüzde 35'e geriletti. Bunu yaparken özelleştirmeden faydalandı. Toplam özelleştirme geliri 58.5 milyar doları buldu.
Peki bundan sonra Türkiye ne kadar özelleştirme yapabilir? Kamu bankaları, DHMİ, köprü-otoyollar, şans oyunları, TPAO, BOTAŞ, PTT, kömürlü elektrik santralleri ve portföydeki diğerlerinden 120-150 milyar dolarlık bir gelir elde edilebilir. Bu arada yerel yönetim şirketleri ve devletin satılabilir gayrimenkullerini hariç tutuyoruz. Bunlar da ilave edildiğinde İtalya'nın 1.6 trilyon doları bulan rakamlarını Türkiye geçebilir. Anlayacağınız Türkiye'nin hem devlet borcu az hem de devletin ileride özelleştirecek oldukça fazla varlığı var. O halde Türkiye ekonomisinin mali uzayının ve geleceğinin zengin ülkelerden çok daha iyi olduğunu söyleyebiliriz.