Dünyada genç işsizlik oranı hızla yükseliyor. Hafta sonu açıklanan Euro bölgesi nisan ayı verilerine göre ortalama işsizlik oranı yüzde 12.2 olurken, 16-24 yaş aralığındaki genç işsizlerin oranı yüzde 24.4'e yükseldi. Peki niye genç işsizlik önemli? Çünkü genç işsizler sosyal barışı hızla bozabilecek güce sahipler.
Gelelim çeşitli ülkelerdeki genç işsizlik oranlarına... Genç işsizlik oranı Yunanistan'da yüzde 62.5, İspanya'da yüze 56.4, Portekiz'de yüzde 42.5, İtalya'da yüzde 40.5, Hollanda'da yüzde 10.6, Almanya'da yüzde 7.5 olarak açıklandı. ABD'de ise genç işsizlik oranı nisanda yüzde 24.1 oldu. Arap ülkelerinde de genç işsizlik oranları sırasıyla Ürdün, Fas, Lübnan ve Tunus'ta yüzde 40, Suriye ve Mısır'da yüzde 60'a ulaştı.
Türkiye'ye gelince... Şubat 2013'te genel işsizlik oranı yüzde 10.5 olurken, genç işsizlik yüzde 20.4 düzeyine yükseldi. Hatırlatmakta fayda var, Türkiye'de genel işsizlik oranı Haziran 2012'de yüzde 8.0 düzeyindeyken genç işsizlik yüzde 15.7'ye gerilemişti.
Niye anlattık bütün bunları? Çünkü gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde genç işsizlik farklı nedenlerle çoğaldı. Gelişmiş ülkelerde 2008 krizinde batan bankalara aktarılan kamu kaynakları nedeniyle artan bütçe açıklarını kapatmak için uygulanan kemer sıkma politikaları genç işsizliği çoğalttı. Arap ülkelerinde ise krizin ardından yabancı sermaye çıkışı olması ve sorunların tanımlanmasını sağlayacak demokratik iletişimin kurulamaması genç işsizliği hızla artırdı.
Peki Türkiye'de genç işsizlik son bir yılda niçin çoğaldı? 2008 dünya krizinden Türkiye, disiplinli maliye politikası ve sermaye yeterliliği şoklara dayanıklı bankacılık sektörüne sahip olduğu için fazla hasar almadan çıktı. Ve ardından Türkiye ekonomisi 2010 ve 2011'de sırasıyla yüzde 9 ve yüzde 8.8 büyüdü. Hatta Türkiye, Çin'den sonra dünyada en hızlı büyüyen ülke oldu. Ama gelin görün ki 2012 büyüme hızı yüzde 4 olarak hedeflenmesine rağmen yüzde 2.2 olarak gerçekleşti. Büyüme hızı, Merkez Bankası'nın, gereksiz sıkı para politikası ve zamanında indirmediği yüksek faizler nedeniyle beklenenin altında kaldı. Büyüme hızı bir anda yüzde 8.8'den yüzde 2.2'ye geriledi. İşte bu nedenle genç işsizlik oranı son bir yıl içinde yüzde 15.7'den yüzde 20.4'e yükseldi. Hangi gözleme dayanarak yapıyoruz bu tespiti? Çünkü yüksek okul mezunu gençlerden çok sayıda elektronik posta geliyor. Özellikle iktisadi ve idari bilimler fakültesi mezunları, genç öğretmen adayları arasında işsizlik yoğun. Yine pek çok meslek grubu tekelci tavırlar içinde olduğundan yeni mezun mimarlar, mühendisler, muhasebeciler, aşırı meslek odası giriş aidatı ve zorlu sınavlar nedeniyle iş kuramıyor. Bir de yüksek kredi faizleri gençlerin iş kurmasının önünde en büyük engel oluyor.
İşte Taksim'de Gezi Parkı'nda başlayıp 48 ile yayılan protestonun asıl nedeni, aniden düşürülen büyüme hızı nedeniyle artan genç işsizlik oluyor.
Oysa Merkez Bankası, Başbakan Erdoğan'ı dinleyip faizleri geçen yıl hazirandan itibaren geriletseydi durum böyle olmayabilirdi. Anlayacağınız atanmışlar, seçilmişleri dinlemeyip, adeta kendi iktidarlarını kurup faiz lobisinin yanında yer alınca temel ekonomik göstergeler tutarlıyken birdenbire sosyal sorunlar yaratabiliyorlar.