ABD devlet borçları 16.4 trilyon dolar olarak belirlenen tavanı geçti. Ve borçların tutarı milli gelirin yüzde 108'ine yükseldi. Devlet borçlarının yıllık faizleri ise ABD milli gelirinin yüzde 4'ü seviyesine ulaştı. Bu arada, Türkiye'nin devlet borçlarının milli gelire oranının yüzde 36.5, devlet borçlarına ödenen faizlerin milli gelire oranının yüzde 3'e gerilediğini belirtelim.
Peki ABD bu şekilde borçlanarak maliye politikasını sürdürebilir mi? Eğer Başkan Obama'nın zenginlere vergi ve askeri harcamaları azaltma planı uygulanamazsa sürdürülmesi mümkün görülmüyor. Çünkü ABD rezerv para birimi olan dolara güvenerek borçlandıkça borçlanıyor. Bu borçlanmanın büyük kısmını diğer ülkelerin merkez bankaları ve bankalarından yapılıyor. Son bir yılda bu türden ABD borçları 3.6 trilyon dolardan, 5.5 trilyon dolara yükseldi. Özellikle Çin ve Japonya merkez bankaları ile vergi cennetleri olarak anılan Bahama, Bermuda, Cayman Adaları, Hollanda Antilleri ve Panama en çok ABD Hazine bonosu alan ilk üç ülke oluyor. İlk üçteki bu ülkelerin elinde 2.5 trilyon dolarlık ABD hazine bonosu stoku bulunuyor. ABD bütçesi adeta Çin ve Japonya ve vergi cennetlerindeki paralarla finanse ediliyor diyebiliriz. Öyle ki ABD Senatosu, Türkiye'yi, İran'a altın satmayı durdurması için uyarırken kendi hazineleri İran'a bono satıyor. Böylece ABD'liler vergi ödemeyip başka ülkelerden aldıkları borçlarla hayatını sürdüren bir topluma dönüşüyor.
Gelelim ABD'nin bu borçlanma sürecinde Türkiye'ye sattığı bonolara... ABD Hazine verilerine göre, Türkiye, Kasım 2011'e kadar toplam 40.2 milyar dolar tutarında ABD Hazine bonosu stokuna sahipken bu tutar Kasım 2012'de 55.3 milyar dolara yükseldi. Böylece Türkiye'nin son bir yılda ABD'ye 15.1 milyar dolar ek borç verdiğini söyleyebiliriz.
Peki ABD Hazine bonoları güvenli bir liman mı? Bu konu tartışılabilir. Çünkü ABD ekonomisinin dünya üretimindeki payı sürekli azalıyor. Dolayısıyla ABD bonolarında fazla para tutmak riskli olabilir. Örneğin, Çin son bir yılda elindeki ABD Hazine bonolarını, 1 trilyon 254 milyar dolardan 1 trilyon 117 milyar dolara gerileterek azalttı.
Gelelim Türkiye'nin elindeki ABD hazine bonolarının alternatif kullanım olasılıklarına... Dolar rezerv para olduğundan ABD Hazine bonoları getirisi düşük olduğu halde mecburen satın alınıyor. O halde "Türkiye bu bonoları alternatif menkul kıymet ihraçları için kullanabilir mi?" sorusu akla geliyor. Bu soruya farklı cevaplar verilebilir, bir alternatif öneri şu şekilde olabilir: Merkez Bankası elindeki ABD Hazine bonolarını, varlık karşılığı Türkiye Hazinesi'ne devredebilirse, bu bonolara dayanarak Hazine daha ucuza borçlanma olanağı bulabilir. Faiz koridorunu icat eden Merkez Bankası böyle bir alternatif araç geliştirip uyuyan varlıkları uyandırabilir. Aksi takdirde Türkiye vatandaşının alın teriyle, bir getiri elde etmeden, ABD bütçesini finanse etmeye devam edeceğiz.
