Kıbrıs Rum kesimi 17 milyar euro yardım bekliyor. Yardım gelmediği takdirde üç banka hemen batacak. Bu üç banka sırasıyla Bank of Cyprus, Cyprus Popular Bank ve Hellenic Bank. Toplam varlıkları 77.2 milyar euro civarında bulunuyor. Bu tutar banka varlığı bu ülkenin milli gelirinin yüzde 430'una denk geliyor.
Bu saydığımız bankalardan ilk ikisi geçen hafta devletten 2 milyar euro yardım istedi. Ama alamadı. Dolayısıyla bu üç bankanın notu, "borçlarını ödeyememe tehlikesi var" seviyesine indirildi.
Üstelik borçları ödeyememe durumunda sadece bu üç banka sorun yaşamayacak. Bankacılık sektörünün tümü ödemelerde zorlanacak. Banka bilançoları birbirine bağlı bir sektör olduğundan tüm bankalar bu durumda krize girebilir. Bu krizin faturası da epey yüksek olur. Çünkü Kıbrıs Rum bankalarının toplam yükümlülük ve borçlarının tutarı 152 milyar euroyu buluyor.
Gelelim Kıbrıs Rum kesiminin nasıl kurtarılacağına...
Bildiğiniz gibi batmış ülke konumunda olan Kıbrıs, halen AB'nin dönem başkanlığını yapıyor. İşte bu nedenle geçen cuma günü, AB, IMF ve Avrupa Merkez Bankası yetkilileri Kıbrıs'ı kurtarmak için acil yardım konusunda ilerleme sağlandığını belirttiler.
Kıbrıs'ı kurtarma görüşmeleri Yunanistan'la birlikte yürütülüyor. Fakat iki ülkenin sorunlarının çözümünde henüz kesin bir karar alınmadı. Eğer bir çözüm bulunamazsa Kıbrıs'ın bankacılık sistemi düpedüz çökecek.
Peki Kıbrıs Rum kesimi bankalarının, ülke milli gelirinin yaklaşık sekiz katını bulan yükümlülük ve borçları nereden geliyor?
İşin arka planı şöyle: Kıbrıs Rum bankaları, Yunan devlet bonolarını almışlar. Tabii Yunanistan mali krize girince Kıbrıs bankaları da ellerinde ödenmeyen bonolarla ortada kaldılar.
Bu bankaların aldıkları bonoların finansörlerinin ise özellikle Rus ve Ortadoğu ülkelerinin zenginleri olduğu söyleniyor. Eğer bankalar borçlarını ödeyemezlerse sorun diğer ülkelere de sıçrayacak demektir bu.
Kıbrıs bankalarında ortaya çıkan sorunlar ve kamu maliyesinde yaşanan yetersizlikler nedeniyle, kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, geçen hafta çarşamba günü Kıbrıs Rum kesiminin ülke notunu BB+'dan BB- 'ye düşürdü ve ülke görünümünü negatif olarak ilan etti.
Biliyorsunuz Fitch, Kıbrıs'ın ülke notunu indirmeden önce, Türkiye'nin ülke notunu Kıbrıs'la aynı seviyede tutuyordu. Türkiye'nin bu konuda nasıl haksızlığa uğradığını sadece bu not mukayesesi bile açıkça gösteriyor.
Hatırlayacaksınız... Kıbrıs Rum kesimi piyasalardan ve AB'den para bulamadığı için Rusya'dan 2.5 milyar dolar yardım aldı. Şimdi Kıbrıs yine Rusya ve Çin'den yardım talep ediyor.
Böyle zor durumda olduğu bilinen ve bankacılık kesiminin yükümlülükleri milli gelirinin sekiz katı olan ülkeyle Türkiye'yi uzun bir süre aynı seviyede tutup, Türkiye'nin notunu daha yeni yükseltmek, en hafif deyimiyle ortada tuhaf bir derecelendirme durumunun olduğunu kanıtlıyor.
Türkiye'nin ülke notu arttı diye üzülenler var. Kıbrıs mukayesesini yaptıktan sonra bu üzgünlere artık insaf demek de şart oluyor.