Ayfer Atay Başkan Ortaköy Meydanını insanların gece sokaklarından dolaşmaktan korktuğu bir izbe, bir keşhane, tinerci, esrarcı, hapçı, eroinci yatağı olmaktan çıkarıp, bugünkü İstanbul'un en turistik yerlerinden birine dönüştürmeye karar verdiğinde, Kent Mimarı Erhan İşözen'i tasarımla görevlendirmişti.
İkisi ele ele vererek 80'li yılların sonunda, unutulmaz Ortaköy'ü yarattılar.. Her ama her gün gittiğim için fahri Ortaköy vatandaşı oldum, beratım var.
Sırf Mustafa Sarıgül'ün avukatı diye Kemal Kılıçdaroğlu tarafından Beşiktaş Belediye Başkanlığı'na atanan, dünyadan habersiz adam, Ayfer Atay Başkanımın yarattığı Ortaköy'ü silmeye soyundu, inanmazsınız?.
Murat Haznedar nam zatın işlediği cinayeti görür görmez, yurt dışında bulunan Ortaköy Mimarı Erhan İşözen'e bir mesaj attım.. "Adam Arnavut Kaldırımlarını söktürüyor" diye..
Erhan'dan arka arkaya mesajlar yağdı. İşte o mesajlardan derleme..
***
Zemin kaplaması mimari tasarımın bir parçasıdır. Dünyadaki tarihi mekanlar özellikle kamusal alanlar, özgün bir kimliğe sahiptirler. Avrupa'daki şehirler meydanlarıyla ve döşeme kaplamalarıyla ünlüdür. İtalya'nın en çok turist çeken kenti Siena'daki Unesco Kültür Mirası ilan edilen tarihi del Campo meydanı tuğladır ve yüzyıllardır durur. Venedik/ San Marco meydanı taştır, mesela.. O yüzeyi değiştirmeye kalkanı asarlar.
Şu an bulunduğum Brüksel'de Grande Place /Büyük Meydan'da zeminin taş döşemesi yüzyıllardır böyle duruyor.
Bir tarihi kamusal alan Ortaköy de SİT bölgesidir ve "Ben yaptım oldu"yla, kazma kürek dalınmaz.. 2863 sayılı yasa Ortaköy meydanını da koruma altına almıştır. Anıtlar Kurulu'nda tasdikli projesi vardır.
Ben Ortaköy Meydanı düzenlemesinin Proje müellifiyim. Yasal olarak Müellifin bilgisi olmadan hiçbir uygulama yapılamaz. 1989 yılında Anıtlar Yüksek Kurulunun tasdik ettiği meydanı tanımlayan bütün tarihi ögeler tek tek ele alınmış Boğaziçi köylerinin en önemli özelliği, cami, çeşme ve iskele birlikteliği ortaya çıkarılmıştır. Hepsi özenle ele alınmıştır.
O tasarımda, kaldırım taşları, meydanın yapı cephelerinin renkleri, örtü sistemleri, pencere oranları, ağaç dibi döküm elemanları, sokak tabelaları aydınlatma elamanları tek tek ele alınmış ve Ortaköy'ün tarihi dokusuna uygun Cumhuriyet'in ilk yayalaştırılmış meydanı yapılmıştır..
Taşra kasabalarından birine belediye başkanı bile olamayacak bu şahıs Ortaköy'ü eski güzelliğine kavuşturmak yerine restorasyonu yapılmış Kethüda Mehmet Ağa Çeşmesini çamaşır suyuyla temizletip yeniden açmış yüzlerce yıllık taşın patinasını (Geçmişin izlerini taşıyan, geçmişe tanıklık eden yaşlanmış obje) bozmuştur.
Boğaziçi iskeleleri boğazın köpükleri ve martıları gibi beyazdır. Bu şahıs, Ortaköy İskelesini beyaza değil, kirli görünmesin diye tahta rengine boyatmıştır.
Beş yıldır Düsseldorf'a ve
çevre şehirlere gidip geliyorum, projeler yapıyorum. Mimarlığın temel kuralı olan tarihi çevreye saygıyı yeniden öğreniyorum. Tarihi çevreyi bilmeyen kent mekanlarının değerinden ne anlar? Ortaköy'e yazık edildi. Orası İstanbul'un "Tasarım Sanat Köyü" olabilirdi.
Sökülen o taşlar İstanbul'un yüzyıllık taşları.. Bir kısmı Ortaköy sokaklarının altından çıkmıştı. Bir kısmını, Büyükşehir'in eski depolarından, o meydanı keşhane yatağı, açık hava tuvaleti olmaktan kurtarmak üzere kolları sıvayan zamanın Beşiktaş Belediye Başkanı Ayfer Atay getirmişti.
O arnavut kaldırım taşlarının üstlerindeki o doğal parlak patina yüzyılda oluşuyor. Sahte, çakma makine kırması granit değil onlar.
İstanbul'un eskiden parke taşı döşenme nedeni, hem alt yapı tamirlerinin kolaylığı hem de topoğrafyası nedeniyledir. Şiddetli yağmurlarda oluşan seller, taşlara çarparak yavaşlar, parke taşı aralarından yeraltına sızar azalır. Asfaltta ise hızlanıp evleri basar.
Bu vatandaş Beşiktaş'ta yaptırdığı yerlerde düzgün olsun diye taşın altına beton attırıyormuş. O zaman alt yapı tamiri gerektiğinde yolu kırmak şart olur.
"Ortaköy'ün taşları sökülüyor" dediğinizde yüreğim söküldü o kadar içim acıdı ki kalbim ağrıdı, otele döndüm, yatıyorum!.
Dönüşümde, bu adamı Ortaköy Meydanının müellif mimarı olarak dava edeceğim.
