OSMANLI tarihinin en parlak dönemi 16.Yüzyıl ve devamı 17.Yüzyıl, Rus tarihinin en sorunlu yılları..
Osmanlılar ve İran'da hüküm süren Safeviler, işte bu dönemde, diplomatik görevler ve ticari delegasyonlar aracılığıyla Rus Sarayına ve Ortodoks Kilisesine silahtan zırha, dokumadan dekoratif unsurlara, at süslerine kadar çok çeşitli hediyeler göndermişler. O kadar ki, bilgi notlarına ve yorumlara bakılırsa, bu hediyeler ve Rusya'da yapılan benzerleri, 17. yüzyıl Rus saray çevrelerinin özellikleri haline gelirken, Rus sanatkârlar Osmanlı motiflerini geleneksel Rus folkloruyla kaynaştırarak yepyeni bir estetik anlayışı geliştirmişler.
Önceleri Çarlık Hazinesi bu hediyelerin kronolojik bir dökümünü yaparak kayıt altına almış ve saklamış, sonra Çar 1. Alexander, hepsini Kremlin Müzesi'ne devretmiş..
İşte, dış basında sözü edilen ve Kültür Bakanı Ertuğrul Günay'ın geçen hafta Aya İrini'deki İstanbul Festivali Açılış Konseri öncesi, ayaküstü yapılan söyleşide, "Kremlin'den alıp getirmeği düşünüyoruz" dediği sergi bu..
"Çarlar ve Doğu.."
9 Mayıs'ta Washington'da, Smithsonian Müzesi galerilerinden birinde açılmış, 13 Eylül'e kadar sürecek. 65 parçadan oluşan koleksiyon ilk kez sergileniyor. Ben geçen hafta Amerika'daydım. Gezdim.
Eserler, yabancılar için gerçekten çok ilginç.. Hele İstanbul'dan giden hediyeler arasında çoğunluğun silah değil de, altın üzerine kıymetli taşlarla süslü divit, saat, şekerlik, yeşim ve billur kaseler, tombaklar, altın işlemeli at süsleri ve özellikle Osmanlı desenli dokumalar olması dikkat çekici.. "Uygar" Osmanlı imajını, "Fatih" Osmanlı imajının önüne koyan bir tablo var, padişahların Ruslara yolladığı armağanlarda. Çoğunluğunu zırh, kılıç ve kalkanların oluşturduğu Safevi hediyeleri ise, çok rafine bir metal işçiliğinin örnekleri..
İstanbul'u ve Topkapı'yı bilen Amerikalıları bile pek şaşırtmayan bu sergi, İstanbul'da ne kadar ilgi çeker, bilinmez.
Belki de ben, iki yıl önce Londra'daki o muhteşem "Türkler" sergisinin etkisi altında, "Kremlin" kaynaklı bir koleksiyondan daha fazlasını beklediğim için hayal kırıklığı yaşamış olabilirim.