Tarih 5 Temmuz 1993... Tam 30 yıl önce. PKK, TİKKO ve DHKP-C'lilerden olduğu öğrenilen bir terörist grup, Erzincan'ın Başbağlar Köyü'nde korkunç bir katliam gerçekleştirdi. 33 masumun yaşamını yitirdiği bu katliamda köy ateşe verildi. Yanan 5 kişinin cesedine bile ulaşılamadı. Devlet 14 saat sonra müdahale etti. Tek bir sanık bile cezalandırılmadı. 16 kişi yakalandı ve dönemin bazı siyasilerinin baskısıyla serbest bırakıldı. Şimdi bu katliamın dosyası yeniden tozlu raflardan indirildi. İnsanlığa karşı işlenmiş bir suç olarak görüldü ve zamanaşımı kaldırıldı. Önümüzdeki günlerde önemli bir duruşma gerçekleştirilecek. Başbağlar Köyü Derneği Başkanı Mehmet Ali Dikkaya, katliamın çocuk tanığı Muharrem Baltacı ve davanın avukatı Hüsnü Tuna ile 30. yılında Başbağlar katliamı davasını konuştuk.
Başbağlar Köyü Derneği Başkanı Mehmet Ali Dikkaya:
DOSYA YENİDEN AÇILINCA ÇOK UMUTLANDIK
Akşam ezanı okunduğu sırada 100-150 civarında terörist grup köye gelmiş. Camide 22 kişi namaz kılıyormuş. Onları köy meydanına toplamışlar. Olmayanları evden alıyorlar. Yarım saat propaganda yapıyorlar. 28 kişiyi meydanda, 5 kişiyi evinde yakıyorlar. Yanan 5 kişinin cenazesini bulamadık, enkaza karıştı. Yetkililer o dönemde aceleyle evleri düzlediler. Evler o enkazın üzerine yapıldı.
ÇEKİÇ GÜÇ HELİKOPTERİNİN BAŞBAĞLAR'DA NE İŞİ VAR?
Civar köylerden karakolu arıyor, ihbarda bulunuyorlar. Karakol komutanı telefona bile gelmiyor. Santral görevlisiyle konuşuyorlar. Sivas'ı yapanlar ile Başbağlar'ı yapan aynı güçtür. Çekiç Güç helikopteri 5 Temmuz 1993'te Başbağlar Köyü'nün üstünde uçmuş. Ne işi vardı hâlâ merak ediyoruz. Bu çok geniş çaplı uluslararası yabancı istihbaratın bir operasyonu. 1993 yılındaki faili meçhullerle de bağlantılı olabilir.
14 saat kimse müdahale etmedi. Kaymakamın sabah 05.00'te haberi oldu. Asker saat 22.00'de Başbağlar'a ulaştı. Kimseye otopsi yapılmadı. Cenazeler Köy Hizmetleri'nin kamyonuyla taşındı.
MAHKEMELER TAMAMEN KURGUYDU
16 sanık yakalandı ve Başbağlar Meydanı'ndan geçirildi. Dönemin Kadın ve Aileden Sorumlu Bakanı SHP'li Türkan Akyol, köyümüze gelerek "Affedin bunlar sizin kardeşiniz" dedi. Neden affedeceğimizi hâlâ anlamadık. 16 kişinin içinden bazıları suçlarını itiraf etmesine rağmen hepsi salıverildi. SHP iktidarının o dönemde mahkemeler üzerinde baskı yaptığını düşünüyorum. İzmir'deki mahkeme tamamen kurguydu. Bize mağdur değil sanık muamelesi yapıldı. Horlandık, hakarete uğradık, mahkemeden atıldık. Bugüne kadar tek kişi ceza almadı. 150 kişilik terörist grup buhar oldu uçtu.
YENİDEN DUYGUSAL ANLAR YAŞADIK
Şimdi geçtiğimiz yıl bu dava yeniden tozlu raflardan indirildi. Erzincan 2. Ağır Ceza Mahkemesi iddianameyi kabul etti. Önümüzdeki günlerde önemli bir duruşma var. İddianamede 20 sanığın ismi geçiyor. Ama bunlara ulaşmak mümkün değil. Bazısı Avrupa'da, Suriye'de ve Irak'ta görünüyor.
İlk duruşmada çok duygusal anlar yaşadık. Acılar yeniden tazelendi. Ağladık, umutlandık. Belki failler yakalanır diye umudumuzu hiç kaybetmedik. Geçmişten bugüne gelen ihmaller zincirini artık aşmak istiyoruz.
***
Katliamın çocuk tanığı Muharrem Baltacı:
KATLİAMCILARIN YÜZLERİNİ HİÇ UNUTMADIM
Anneanneme gitmek için kapıya gelmiştim. Yengem, eli silahlı insanların köyü bastığını söyledi. Kıyafetlerinden 3 farklı grup dikkat çekiyordu. Sonradan bu operasyonun PKK, TİKKO ve DHKP-C'nin ortak bir katliamı olduğunu öğrendik. Kadın ve çocukları bir yere topladılar. Erkekleri köy meydanına getirdiler. Yaşlı erkekleri sürükleyerek götürdüler. Yürüyemeyecek durumda olanları evlerinde yaktılar.
Bir bildiri okudular. "Çocuklarınızı okula, askere göndermeyin, her şeyi artık biz organize edeceğiz. Madımak ve Dersim'in intikamı alındı" diyorlardı. Sonra katliam gerçekleşti. Yüzlerini hiç unutmadım. Hâlâ yurtdışında gittiğimde insanların yüzlerine bakıyorum. O yüzleri nerede olsa hatırlarım. Yıllar sonra orada görevli bir askeri yetkiliye sordum. Jandarmaya hiçbir yardım çağrısı ulaştırılmamış. Civar köylerden yapılan yardım aramaları ve ihbar kayıtları bir şekilde yok olmuş. 14 saat boyunca yardım bekledik. Derin devlet bu katliama göz yumdu.
Neden Başbağlar tercih edildi hâlâ anlamaya çalışıyorum. Kırsalda 100 km yürüyerek neden Başbağlar'a gelip bu katliamı gerçekleştirdiler? Her gün düşünüyorum ve her gün 5 Temmuz 1993'ü yeniden yaşıyorum.
***
Başbağlar davası avukatı Hüsnü Tuna:
SHP'Lİ MOĞULTAY VE KUL, MAHKEMEYE BASKI YAPTI
Başbağlar davası yargılamaları 28 Şubat sürecinin en sert döneminde yapıldı. Yargıda Adalet Bakanı Mehmet Moğultay'ın mezhepçi kadrolaşması hâkimdi. Ayrılıkçılık olmasın diye bu konuyu hiç zikretmedik. Dava basit gerekçelerle Erzincan'dan İzmir'e alındı. DGM Başkanı, Mehmet Moğultay'a bağlı bir isimdi. Aslında yargıda bir DHKP-C zihniyetinin izleri vardı. İzmir yargılamalarını başından sonuna kadar takip ettim. Başbağlar mağdurlarına sanık muamelesi yapıldı. Dönemin Erzincan Valisi'ni ziyarete gitmiştik. Çok öfkeliydi. SHP Erzincan Milletvekili Mustafa Kul'un yargı sürecine açıkça müdahale ettiğini söylüyordu.
Bu dosyanın yeniden açılacağı aslında katillerin bulunacağı anlamına gelmiyor. Katliamı yapanların yakalanmaları çok zor. Bu işin Başbağlar halkı için mahşere kaldığını düşünmek istemiyorum. Bu katliam, insanlığa karşı işlenmiş bir suçtur ve zamanaşımı yoktur. Bu işin gerçek sorumlularından mutlaka hesap sorulmalı.