Türkiye girişim ekosistemi, bu yılın ilk yarısında yatırım rekorları kırmaya devam etti. Startups.watch Türkiye girişim ekosistemi verlerine göre ilk yarı yılda 13 oyun girişimi toplamda 333 milyon dolar yatırım aldı. 2021 yılının tamamında 265 milyon dolar yatırım yapılırken, 6 ayda bu rakamın geçilmesi rekor yatırım rakamı net bir şekilde ortaya çıkardı. 333 milyon dolarlık rakamlara göre oyun girişimlerine yatırım bazında Türkiye İngiltere, Norveç, Finlandiya ve İsveç'in üstünde ilk sırada yer aldı. Böylece Türkiye oyun yatırımında en hareketli pazar oldu. Özellikle İngiltere'yi geride bırakması dikkat çekti. Yılın ilk yarısında finans teknolojisi ile oyun ve finans teknolojisi girişimleri yoğun ilgi gördü. 2022 ilk yarısında toplamda 140 yatırım turunda 1 milyar 393 milyon dolar yatırım yapıldı. Fakat çeyrek bazında değerlendirildiğinde ikinci çeyrekte 79 yatırım turunda 114 milyon dolar yatırım yapıldı. Son 5 çeyrekteki en kötü dönem ise 2022 ikinci çeyreği oldu.
İSTANBUL OYUNUN GÖZBEBEĞİ
Startups.watch'un her çeyrek sonrası Türkiye girişim ekosistemine ışık tuttuğu etkinlik, rekor rakamların açıklandığı JustWork'te gerçekleşti. Etkinlikte girişim ekosistemine ait tüm veriler değerlendirildi. 2022 ilk yarısında tohum aşamasında 124 yatırım yapıldı. Bunların 17'si paya dayalı kitle fonlama platformları sayesinde gerçekleşti. Şu anda aktif 3 platform olması ve 2 tanesinin kampanyalara yeni başlaması olmasının da etkisiyle yatırım adetlerinde sıçrama olmadı. Startups.Watch kurucusu Serkan Ünsal, Türkiye'yi öne çıkaran rakamları şöyle özetledi: "2022'nin ilk yarısında verilerini değerlendiren İstanbul, ilk yarı yılda Avrupa'da Londra, Paris, Berlin'in ardından en çok yatırım yapılan 4. şehir oldu. Oyun yatırımları anlamında ise Avrupa'da birinci sırada yer aldı ve Londra, Oslo, Helsinki ve Stockholm'ün üstünde yer aldı."
DÖRT YATIRIMDAN BİRİ YABANCI
Yurtdışı yatırımlarda ise yabancı yatırımcılar ilk yarı yıldaki her dört yatırımdan birinde yer aldılar. En çok baktıkları alanlar ise oyun ve fintech dikeyleri oldu. 2022 ilk yarısında 23 fintech yatırım aldı. Son dönemdeki regülasyonlar sayesinde hareketlilik yaşayan fintech dikeyi aynı zamanda en çok girişim kurulan dikeyler arasında yer aldı. Oyun sektöründe yatırım anlamında ikinci çeyrekte yavaşlık olsa da ilk yarı yıla bakıldığında rekorlar tazelendi.
Türkiye ilk yarı yılda aldığı yatırımlarla Avrupa'da Hollanda, Estonya, Avusturya'nın üzerinde Süper Ligde yer aldı. Ortadoğu ve Kuzey Afrika bölgesinde de Birleşik Arap Emirlikleri'nin üzerinde Süper Lig'de yer aldı.
SATIN ALMALAR TAM GAZ
2022 ilk yarısında Alictus, Airties, Volt Lines, Inofab Health, SEM, Paym.es, Paket Taxi, PulpoAR, DUCKT ve Park Palet başta olmak üzere 29 adet satın alma ve ikincil işlem gerçekleşti. İlk yarı yıldaki 140 yatırımın 51'inde kurumlar ve kurumlara bağlı kurumsal girişim sermayesi fonları yer aldı. Kurumların özellikle GSYF formatıyla fon kurma iştahı her geçen sene artış gösterdi. İlk yarı yılda 140 yatırımın 36'sında kadın girişimci vardı. Bu oran son 5 yıldaki en yüksek oran oldu. İlk yarı yılda kurulan girişimler incelendiğinde ise girişimlerin sadece yüzde 15'inin kadın girişimciler tarafından kurulduğu görüldü.
PEAK YENİ GİRİŞİMLER YARATIYOR
Oyun sektörünün bölünerek büyüdüğünün, girişimlerde çalışmanın girişim ekosistemini nasıl daha iyi yerlere getirdiğinin en iyi örneği Peak oldu. Başarılı bir girişimin nasıl okula dönüştüğünün harika bir hikâyesi olan Peak, pek çok yeni girişimin doğmasına sebep oldu. Bir zamanlar Peak'te çalışan 80 kişi daha sonra 65 girişim kurdu. Bunlardan 28'i oyun girişimi oldu. Rakamlara bakıldığında Peak'in girişimci fabrikası gibi çalışan bir ekosistem olduğu ortaya çıkıyor.
GİRİŞİM SERMAYESİ FONLARI GELECEĞİ ŞEKİLLENDİRECEK
Türkiye'de son 5 yılda 1.3 milyar dolar değerinde 86 fon kuruldu. Son 1.5 yılda girişimlere yatırım yapmaya başlayan fonların yüzde 75'i GSYF/GSYO formatında kuruldu. Kurulan birçok fonun büyüklüğünün 20 milyon dolardan az olması, 100 milyon doların üzerinde büyüklüğe sahip sadece 2 fon olması (Revo Capital ve Earlybird DEF) dikkat çekti.
Startups.Watch etkinliğinde Türkiye'de Girişim Sermayesi Yatırım Fonları (GSYF) konusunda açıklama yapan Sermaye Piyasası Kurulu Başkan Yardımcısı Ali İhsan Güngör, özellikle Silikon Vadisi devlerinin ortaya çıkmasında GSFY'lerin önemine dikkat çekerek sözlerine şöyle devam etti: "Aslında unicorn girişimler kadar önemli olan 100 milyon dolarlık teknoloji girişimlerinin sayısını artırmak olacak. ABD'de Google, Amazon, Microsoft, Meta gibi dev girişimlerin dışında yüzlerce teknoloji şirketi asıl derinliği sağlıyor. Bu teknoloji devlerinin doğmasına yine Girişim Sermayesi Yatırım Fonları sebep oldu. Türkiye'de kısa sürede GSYF'ler başarılı işlere imza atarken, veri şirketleri Türkiye'nin en değerli şirketleri olmayı başardı. Şimdi bunun kalıcı hale gelmesini sağlayacak dönüşüm için bu fonların büyüklüğünün ve farklı dikeylerde yatırımlara devam ederken güvenilir bir yapının oluşmasına gayret edeceğiz. Pek çok teknoloji girişiminin niteliklikli yatırımcı ile tanışmasını sağlanacak."
ZORLU MÜCADELE BAŞARI GETİRDİ
2022'nin ikinci çeyreğinde en büyük yatırımı alan ve finans teknolojileri alanında Türkiye'nin ilk Unicorn'u olmayı hedefleyen Param Kurucu Ortağı Emin Can Yılmaz, uzun ve zorlu mücadelerle yarattığı girişimin dönüşümünde aldıkları yatırımın önemine dikkat çekti. Yılmaz, sözlerine şöyle devam etti: "Yatırım alırken TL üzerinden işlem yapıyorsunuz. Kurların oynaklığı yüzünden çetin bir süreçten geçtik. Sonuçta ben hiçbir zaman yılmadım. Teknoloji kökeninden geldiğim için çözümü çoğu zaman kendimiz geliştirdik. Bugüne kadar kârlı bir yapıyla geldiğimiz için yatırıma ihtiyaç duymadık. Biz 11-12 ülkede operasyonu genişletmek istiyoruz. Ayrıca kredi konusunda doğru çözümü sunmak için EBRD markasını yanımızda görmek önemliydi." EBRD fonunun temsilcisi Barış Sivri ise toplamda 9, net olarak 6 ay süren süreç zaman alsa da ve şirketi bu süreçte yavaşlatsa da Param gibi girişimlerin sonrasında çok faydasını göreceklerini söyledi. EBRD danışmanlarının Param'ı incelediğin söyleyen Sivri, "Bu süreçte Param'ın yurtdışına sunulabilecek çok servisinin olduğunu gördük" değerlendirmesinde bulundu.
DÜZENLİ DENETİM VE VERGİ AVANTAJI
Az kaynakla çok iş yapmanın teknoloji şirketleri kültürünün bir parçası olduğunu söyleyen Arz Portföy Yönetim Kurulu Üyesi Murat Onuk, Microsoft'ta çalışırken elde ettiği tecrübeyi yatırım şirketine taşıma şansı yakaladığını belirtti. Onuk, sözlerine şöyle devam etti: "ABD'deki yatırım şirketlerinde de startuplarda da Facebook, Microsoft ve Google gibi şirketlerde çalışan insanlar var. Bunlar veri odaklı iş yapmayı bulundukları yere taşımayı öğreniyorlar. Biz de Arz Portföy olarak sahip olduğumuz deneyimi taşıyoruz. SPK, müthiş bir iş yaparak GSYF'ler konusunda yaptığı düzenlemelerde karşılıklı fikir alışverişinde bulundu. Böylece daha çok nitelikli yatırımcının bu alana kayması sağlandı. Son olarak vergi konusunda sağlanan avantajlarla, etkin denetimlerle yatırımcı güvenilir yatırım yapma olanağına kavuştu. Bugün 50 bin TL'lik yatırım yapan bir yatırımcı bile denetlenen bir girişime yatırım yapma olanağına kavuştu."
ÜRÜNE DÖNÜŞTÜRMEK BÜYÜMEYE KATKI SAĞLADI
Yapay zeka girişimi olarak pandemi döneminde önemli bir kabuk değişimine uğradıklarını söyleyen B2Metric Kurucu Ortağı Murat Hacıoğlu, yaşadıkları tecrübeyi şöyle anlattı: "Pandemiden önce mağazalara giren müşteri tahminlemesi konusunda çalışıyorduk. Ancak pandemiden mağazalar olumsuz etkilenince, hızlı büyüme kaydeden dijital iş alanına odaklandık. Tam tersine milyonlarca müşterisi olan kurumlara hizmet sağlamaya başladık. Türk Telekom önce Pilot hızlandırma programı deneyim kazanmamıızı ve Türk Telekom Ventures'ın da katıldığı yatırım turuyla Türkiye'de kazandığımız tecrübeyi yurtdışına taşımamızı sağladı. Yurtdışında yaşadığımız tecrübede moda kavramlara tutunup kendini anlatmak yerine kendimizi doğru tanımlayacak ve rakiplerden ayrışmamızı sağlayacak şekilde anlatmayı öğrendik. Şimdi ürüne dönüştürme konusunda ısrarlı çabamızın meyvelerini yiyoruz."
MARKALARA ULUSLARARASI YOLCULUK DESTEĞİ
e-ticaret sektörünün büyümeye devam edeceğini söyleyen Rubibrands Kurucu Ortağı ve CEO'su Yetkin Güneş, yurtdışında başarılı olan bir modeli Türkiye'de hayata geçirdiklerini ifade etti. Güneş, detayları şöyle anlattı: "Türkiye'de e-ticarette gidilecek çok yol var. Biz Rubibrands aracılığıyla e-ticarette deneyim kazanmış pazar yerlerini başarılı bir şekilde yöneten markaların işlerini küresel ölçekte büyütmeye adayız. Şu anda 40 kişilik ekiple 7 markaya hizmet veriyoruz." D4 Ventures Yatırımcısı Burak Çolak da daha önce yatırım yaptıkları bir alan olduğu için karar verme süreçlerinin kolay olduğunu belirterek, "D4 Ventures olarak daha önce de Rubibrands'in yurtdışı örneklerine yatırım yaptık" diye konuştu.