Kovid-19 salgınına rağmen 2020'de teknoloji girişimlerine yatırım rekoru kırıldı. 165 girişim toplam 139 milyon dolarlık yatırım çekti. Yatırım turu adedi olarak ise 2017'nin gerisinde kalındı. Startups.watch tarafından bu sene dördüncüsü düzenlenen etkinlikte, Türkiye Girişim Ekosistemi ile ilgili önemli istatistikler ve öngörüler paylaşıldı. Yatırımlarda oyun girişimleri başı çekerken, pandemi döneminin etkisine rağmen pek çok girişim yılı büyümeyle kapattı.
141 OYUN GİRİŞİMİ KURULDU
Son dönemde oyun girişimlerinin yaptığı çıkış hikâyeleri ile şahlanan oyun sektörü girişimcilerin de gözdesi oldu. Hem 2019 hem de 2020 yılında Türkiye'de en çok startup kurulan sektör oyun sektörü oldu. Son iki yılda Türkiye'de 141 oyun girişimi kuruldu. İstanbul, Avrupa'nın çok oyun stüdyosu olan şehirlerinden biri haline geldi. Bu kadar çok oyun girişimi kurulmasında Peak Games'in milyar doları aşan satışı, Rollic ve Gram Games operasyonlarının etkili olduğunu söyleyebiliriz. Peak'in Zynga tarafından 1.8 milyar dolara satın alınması ve resmi olarak Türkiye'nin ilk unicorn'u olması aynı zamanda Peak'in Avrupa'da 2020'de girişim sermayesi tarafından desteklenip çıkış yapan en büyük girişimi ünvanını elde etmesini sağladı. Insider, Meditopia ve Getir 2020 yılında en çok yatırım yapılan girişimler arasına girdi. Bu üç girişimin de ortak özelliği yerel pazarla kısıtlı kalmayıp, büyük düşünmeleri oldu. Yatırımcılar adet olarak en çok SaaS, fintech ve sağlık teknolojilerine yatırım yaparken, miktar olarak bakıldığında ise SaaS, yapay zeka ve pazarlama teknolojileri en çok yatırım yapılan alanlar oldu. Türkiye 2020'de bir önceki yıl olduğu gibi yılda 100 milyon dolar üzeri yatırım yapılan ülkeler arasında yer aldı. Tüm Avrupa ülkeleri arasında ise Polonya'nın ardından 18'inci sırada yer aldı. Türkiye, Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da ise Arap Emirlikleri ve Sudi Arabistan'ın ardından 3'üncü sırada yer aldı.
YATIRIMCI YURTDIŞINA TAŞIDI
2020'de de yatırımcılar her ülkede olduğu gibi girişimleri yakınlarında görmek istedi. Bunun için de girişimlerin genel merkezlerinin ticari olarak taşıma operasyonları dikkat çekti. 2020 yılındaki 139 milyon dolarlık yatırımın 78 milyon doları, girişimini ticari olarak yurt dışına taşıyan Türk girişimlerine yapıldı. Özellikle Avrupa'daki girişimlerin de girişimlerini Amerika'ya taşıması önlenemeyen bir trend olmaya devam etti.
GİRİŞİMCİ FABRİKASI ÜNİVERSİTELER
STARTUPS.Watch araştırmasının sonucuna göre Anadolu Üniversitesi, ODTÜ ve Yıldız Teknik Üniversitesi mezunları 2020 yılında en çok startup kuranlar oldu. Bu üniversiteleri Boğaziçi Üniversitesi, İTÜ, İstanbul Üniversitesi ve Koç Üniversitesi takip etti. Adet olarak bakıldığında ODTÜ mezunlarının kurduğu girişimler en çok yatırımı aldı, onu Boğaziçi Üniversitesi ve Anadolu Üniversitesi takip etti. Miktar olarak bakıldığında ise İTÜ mezunları toplamda en çok yatırımı almış oldu. Onu Bilgi Üniversitesi ve ODTÜ takip etti.
KURUMLARDAN 62 YATIRIM TURU
2020 yılında kurumlar direkt olarak veya kurdukları yatırım iştirakleri üzerinden 62 yatırım turuna katılarak 37 milyon dolarlık yatırım turuna destek oldular. Hem adet olarak hem miktar olarak bu anlamda rekor kırılmış oldu. Adet olarak kurumların bu kadar ilgi görmesinde Alesta Yatırım, Teknogirişim GSYF ve Teknasyon'un toplamda 29 yatırım yapmasının etkisi yüksek oldu. Türk Telekom girişim sermayesi iştiraki TT Ventures Genel Müdürü Muhammed Özhan, "Türk Telekom olarak pandemi döneminde özellikle eğitim ve sağlık girişimleri yatırımlarına, kendi girişimlerimizin büyümesine odaklandık. Mentalup eğitim teknolojisi alanındaki yatırımımız büyümeye devam etti. Virasoft sağlık teknolojisi girişimimiz sınırları aşan büyümeye devam etti. Uzaktan sağlık desteği veren Doctor Turkey, pandemi döneminde büyük bir açığı kapattı. Siber güvenlik ve network analitiği tarafına da yatırım yapacağız. TT Ventures'ın büyüklüğünü 3 kat artıracağız" dedi.
OYUNLARDA ERKEK EGEMENLİĞİ
2020'DE yüzde 97'si erkek girişimciler tarafından kurulan oyun girişimi sayısının artması, kadın girişimcilerin oranının toplam girişimlerde de düşmesine neden oldu. Bu nedenle, 2020'de kurulan girişimlerin sadece yüzde 14'ünde kadınlar yer aldı. 165 yatırım turunun 34'ü kadın girişimcilerin olduğu girişimlere yapılırken, yatırım miktarına bakıldığında ise kadın girişimcilerin olduğu girişimler 43 milyon dolar yatırım aldı. Bunda 32 milyon dolar yatırım alan Insider'ın kurucu ortağı Hande Çilingir'in etkisi yüksek oldu.
10 FONDAN 270 MILYON DOLAR
2020'DE 10 fondan toplamda 270 milyon dolarlık büyüklük ortaya çıktı. Bu, Türkiye'de yıllık bazda hem adet olarak hem miktar olarak rekor kırıldığı anlamına geliyor. Bu rakamlara duyurulan fakat henüz tüm işlemleri tamamlanmayan fonlar da dahil ediğinde girişimcileri şu ana kadarki en büyük miktarda yatırım havuzu bekliyor diyebiliriz. 250 milyon TL'lik Bölgesel Kalkınma Fonu ile de yeni fonlar kurulacak.
DEVLET EN BÜYÜK MELEK YATIRIMCI
Fikir aşamasında girişimcilerin en büyük destekçisi yine devlet oldu. TÜBİTAK TEYDEB sayesinde 2020'de 531 girişim fikir aşamasında toplamda 48 milyon Türk Lirası destek aldı. TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, üniversite öğrencilerine kurumun yatırımlara ulaşmak için mezun olma şartını kaldırdığı müjdesini vererek, "Girişim ekosistemiyle pandemi sürecinde pek çok kez bir araya geldik. Bu süreçte girişimciliğin ruhuna uyumlu olarak mezun olmadan da yatırım almak için girişimler kuruma başvuru yapabilecek" dedi.
YURTDIŞINDAKI TÜRKLERE 385 MİLYON $
YURTDIŞINDAKİ Türk girişimciler 2020 yılında toplamda 385 milyon dolar yatırım aldı. Toplamda 38 girişim yatırım alırken en çok yatırım alanlar Carbon Health, Gorillas ve Streetbees oldu. Yatırımlarda pandeminin de etkili olduğu dikkat çekti. İlk sırada yer alan Carbon Health bir sağlık girişimi, Gorillas ise karanti sürecinde olanlara büyük kolaylık sağlayarak eve 10 dakikada market hizmeti sunuyor.