Esen ve Mert Bulut kardeşler tarafından 2017'de kurulan Rimuut de bu sürece örnek olacak bir girişim olarak öne çıkıyor. 70'ten fazla ülkede bulunan 30 bini aşkın bağımsız çalışan (freelancer) ve 3 bini aşkın kuruma hizmet veren Rimuut, 2019'da yüzde 300 büyüme kaydetti. Girşimin çatısı altında en çok öne çıkan 3 hizmet alanı ise yazılım, kreatif hizmetler ve dijital pazarlama. Çalışanları ise bu deneyime sahip bağımsız profesyonel olarak tanımlanan insan kaynağından oluşuyor. Pandemi döneminde sınır tanımadan çalışan bu kaynağın yarattığı birikime Türkiye sahip çıkabilir. Ülkemizde bulunan bağımsız profesyonellerin hizmet ihracatının kümülatif olarak euro bazında 8 haneli rakamlara yaklaştığı düşünülecek olursa, bu hiç de yabana atılacak bir değer değil. Bağımsız profesyonellere sadece Türkiye değil, bölgeden de iyi eğitimli, teknoloji yetenekleri yüksek insan kaynağı eklenebilir.
TÜRKİYE ÇEKİM ALANI OLABİLİR
Türkiye'nin bu anlamda bölgesinde güçlü bir çekim alanı yaratıp yaratamayacağı ise en önemli konu. Bunun mümkün olduğunu söyleyen Rimuut'un kurucusu Esen Bulut, şunları söyledi: "Yeni ekonomi ve dijitalleşmeyle birlikte sınırların önemi giderek azaldı. Hatta her geçen gün ivmelenen bir paradigma kaymasının ortasındayız. Bu dönemde ortaya çıkan birçok problem güçlü, kalıcı ve gerçekçi çözümler bekliyor. Bu problemlerin çözümü için girişim ve şirketler kadar ülke yönetimlerinin de etkin olduğunu ve kestirme sayılabilecek yollarla ülkeleri için katma değer yarattığını görüyoruz. Kestirme ifadesinden kastım 'nitelikli işgücü yetiştirmek' gibi uzun vadeli stratejiler uygulamak yerine 'nitelikli iş gücünü çekecek' düzenlemeler yaparak, buna uygun altyapılar hazırlamak. Bu durum çok daha kısa sürelerde daha büyük katma değerli çözümlerin üretilmesi sağlıyor. Türkiye'nin de sahip olduğu jeopolitik ve lojistik avantajlar sayesinde, girişim ve girişimciler için çekim merkezi olması mümkün. Biz böyle bir vizyona destek sağlamaya hazırız."
ESTONYA'DAKİ KÖTÜ DENEYİM DERS OLDU
Dışarıdan hayranlıkla izlenen Estonya'daki girişim ekosistemi ülkemizin başarılı girişimlerinden Rimuut'un kötü bir uluslararası deneyim yaşamasına neden olmuş. Önde gelen pek çok girişimi bünyesinde barındıran Estonya'nın e-Vatandaşlık (Resldecy) programı Rimuut'un suistimale uğramasına neden olmuş. Esen Bulut, Estonya'nın e-Vatandaşlık programı srecinde gönüllü tanıtımı yaparken yaşadıkları kötü deneyimin başka girişimlere ders olacak hikâyesini şöyle anlattı: "2017'de global bir vizyonla yola çıktığımız için ana pazarımız Avrupa Birliği dahilinde şirketleşme kararı aldık. Estonya'nın 2014'te başlattığı e-Vatandaşlık programı, tüm dünyadan girişimcileri elverişli bir ortamda ticaret yapmaya çağırıyordu. Biz de şirket ve organizasyonumuzu Estonya'da kurma kararı aldık. e-Vatandaş dahilinde kurulan bir organizasyon olarak, şirket kurulumu, evrak işleri ile finans ve muhasebe yönetimi gibi servis sağlayıcılarla çalışmak ve bunlara bilgi/belge ibraz etmek durumundasınız. Bizim de bu bağlamda çalıştığımız servis sağlayıcı firma, 'onlar için çok büyüdüğümüz' argümanını kullanarak üyeliğimizi sonlandırdı. Bir-iki haftada kopya ürünümüzü çıkararak bu ürüne 7 milyon dolar yatırım aldıklarını açıkladılar. Serbest ekonomi içerisinde normal kabul edilebilecekmiş gibi görünen bu davranıştaki sorunlu nokta, şirketimizin bütün evrak işini ve muhasebesini yöneten, danışmanlığını yapan bir şirketin, sıfırdan inşa edilen bir iş modelinin bütün verilerini toplayarak haksız rekabete yol açacak şekilde kopya ürün çıkarması ve bizimle rekabete girmesi. Beklentimiz e-Vatandaşlık program otoritelerinin gösteremediği destek ve kararlılığı, Estonya mahkemelerinin göstermesi ve bu hatayı düzeltmesi yönünde."
BAĞIMSIZ ÇALIŞMA YAYGINLAŞIYOR
Teknolojiyi daha iyi kullanan yeni nesil bağımsız çalışanların sayısı artıyor. Başladığı şirkette 10 yıl aralıksız devam edenlerin oranı ise oldukça düşük. Başladığı şirketten emekli olanları ise görmek neredeyse imkânsız. Bu yüzden geleceğin iş dünyası ve çalışma koşullarına uyum sağlayan Rimuut gibi girişimlerin değeri de artıyor. Bağımsız profesyoneller için kullandıkları kadar maliyet doğuran esnek bir şirketleşme alternatifi sunduklarını ifade eden Esen Bulut, sözlerine şöyle devam etti: "Tam veya yarı zamanlı olarak bağımsız çalışanlar uzaktan dijital hizmetler sağlayan profesyonellerin kurumlarla şirketleşmeden şirket gibi çalışmalarını sağlıyor. Kariyer olarak giderek daha esnek ve dengeli yaşamları tercih eden işgücü için alternatif bir yol öneriyor."
HİZMET HER YERDE
Pandemide ürün ve insanların rahatlıkla seyahat edemediği düşünülecek olursa, yazılım ve hizmet alanında çalışan profesyoneller için Türkiye'nin bölgesel çekim merkezi olması için Rimuut'un sahip olduğu vizyon 3 yılda edindiği tecrübeler çok değerli. Esen Bulut, yapmak istedikleri değişimi şöyle anlattı: "Türkiye için kalıcı, katma değerli ihracat hatları oluşturmak istiyoruz. Üstelik 21. Yüzyıl'da bunu sadece Türkiye'deki işgücüyle de yapmak zorunda değiliz. Neden Türkiye çevre ekosistemlerdeki bağımsız çalışanların oluşturduğu girişim ekonomilerinden pay alamasın? Doğru hamlelerle bunu gerçekleştirmek mümkün. Rimuut olarak bu doğrultuda hareket eden öncü girişim olmak istiyoruz."
İSTİHDAMA KATKI SAĞLIYOR
Kurumların esnek işgücüyle çalışmasını kolaylaştırarak, onların daha esnek ve rekabetçi hale gelmesini sağladıklarının altını çizen Esen Bulut, artık şirketlerin istihdam odaklı katı organizasyon yapısından ihtiyaç odaklı esnek organizasyon yapısına doğru kaydığını belirtti. Bulut, "2010'larda bireysel seviyede tanıklık ettiğimiz paylaşım ekonomisi, talep bazlı (on-demand) ekonomi gibi modeller 2020'li yıllarda yaygınlaşacak. Özellikle Kovid-19 sonrası dönemde kurumların daha esnek ve rekabetçi hale gelmek adına bir takım ihtiyaçlarını ortak yetenek havuzlarından, talep bazlı (ondemand) olarak gideceklerini öngörüyoruz" diye konuştu.