Türkiye girişimcilerin rahatlıkla melek yatırımcılar bulabileceği önemli merkezlerden biri haline geliyor. Girişim ekosisteminin en değerli parçalarından biri de melek yatırım ağları oldu. Türkiye'de tohum yatırım alan girişim sayısı önemli miktarda artış gösteriyor. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Bireysel Katılım Sermayesi 2017 İkinci Çeyrek Raporu İstanbul'un melek yatırımcı lisansı başvurularında ilk sırada olduğunu gösteriyor. 4 yılın değerlendirildiği raporda melek yatırım lisansı alan kişi ve kurumlarla ilgili önemli bilgiler yer alıyor. Melek yatırım ağlarına olan ilgi oldukça yüksek. 15 Şubat 2013 tarihinde Bireysel Katılım Sermayesi (BKS) Hakkında Yönetmelik yürürlüğe girdi. İlk yıl 155 başvuru ile rekor rakama ulaşıldı. İkinci yıl 120, 2015'te 69 ve 2016'da 68 melek yatırım lisansı verildi. Bu yılın ikinci çeyreğinde 12 melek yatırımcı lisans aldı.
YATIRIMLAR MİKRO GİRİŞİME
Şehirlere göre duruma baktığımızda İstanbul 334 başvuru ile ilk sırada yer alıyor. İstanbul'a en yakın il 34 başvuru ile Ankara. Ancak bu rakamlar uluslararası ölçekte bakıldığında yetersiz. Yurtiçinde farklı şehirlerin öne çıkması şart. Rapora göre yatırım alan girişimlerin yüzde 93'ü mikro işletmelerden (10'dan az çalışana sahip) oluşuyor. Girişimlerin yüzde 7'sini ise küçük işletmeler (50'den az çalışan) oluşturuyor. Yine yatırım yapılan girişimlerin ortak sayısına bakıldığında neredeyse yarısı (yüzde 48'i) 5'ten az ortağa sahip. Şirketlerin yüzde 21'i 5 ile 10 arasında, yüzde 31'i ise 10'dan fazla ortağa sahip. Melek yatırımcı lisansı alanların 186'sı yüksek lisans, 34'ü doktora mezunlarından oluşuyor. Rapora göre akredite edilmiş melek yatırımcı ağlarında lisansı olmadan faaliyet gösteren 402 melek yatırımcı bulunuyor.
EN FAZLA İLGİ FİNANS TEKNOLOJİSİNE
Türkiye'de melek yatırımcılar en fazla ilgiyi e-ticret ve finans teknolojisi Fintek'e (Fintech) gösteriyor. Yatırım rakamları konusunda uzmanlaşan Startups. watch ilk iki çeyrek raporlarına bakıldığında finans teknolojisi girişimlerinin ön plana çıktığını görüyoruz. Türkiye'de bankaların gelişmiş teknoloji altyapılarının olması da bu sonucun ortaya çıkmasında önemli bir etken. Finansal servisler çoğunlukla düzenlemelere ve zorunlu işletme lisanslarına bağlı olup dışarıdan erişime kapalı olsalar da bankacılık servislerine dışarıdan erişim sunan API'ler şu anda Avrupa'da ve Türkiye'de en çok konuşulan konuların başında geliyor. Avrupa'daki Ödeme Sistemleri Kanunu (PSD2) ile finans kuruluşları artık zorunlu olarak API'lerini kullanıma açıp finansal işlem fonksiyonlarına üçüncü parti şahıslar tarafından erişim izni verirken, bazı bankalar düzenlemeye uygun olarak kendi API'lerini erişime sunduklarını belirtiyorlar. Ancak açılan API'lerin henüz çok basit seviyede kalması girişimcilerin önünü tıkıyor. Birçok finans kuruluşunun yakın gelecekte kendi API'lerini yayınlaması bekleniyor. Bu durumun ortaya çıkaracağı rekabette yazılımcılar için en önemli karar noktası ise sunulan API'lerin yetenekleri olacak. Ancak para transferi gibi temel finansal işlemler hâlâ dışarıdan erişime kapalı durumda.
3 YILDA 336 BİN TL GELİR BEKLİYORLAR
Raporda yer alan rakamlara göre girişimcilerin yarısı (yüzde 52) yazılım ve uygulama geliştirme üzerine çalışıyor. Ancak bu çalışmaların alt kırılımları belirtilmemiş. Yatırımların önemli bir bölümü ise e-ticaret konusunda çalışanlardan oluşuyor. Yatırımların sadece yüzde 3'ünü bilimsel Ar-Ge faaliyetleri oluşturuyor. Yine rapora göre girişimciler aldıkları yatırımın yüzde 61'inin sabit giderlere, yüzde 10'unun operasyonel giderlere gideceğini belirtiyor. Yatırım alan girişimcilerin 3 yıllık ortalama gelir beklentisine bakıldığında ise ilk yıl için ortalama 88 bin TL zarar eden girişimlerin ikinci yıl ortalama 131 bin TL, üçüncü yıl ise ortalama 336 bin TL gelir beklediği paylaşılıyor.
MELEKLERİN MOTİVASYONU VERGİ AVANT
Melek yatırım lisansı alanların en önemli motivasyonunun açık ara vergi avantajı olduğunu söylemek mümkün. Üstelik melek yatırımcıların 196'sı lisans almalarında vergi avantajının etkili veya çok etkili olduğunu söylüyor. 37 yatırımcı ise vergi avantajının az etkili olduğunu veya etkili olmadığını belirtiyor. Raporda yer alan bilgiye göre BKS lisansı almalarındaki en büyük nedenin büyüme potansiyeli ve yüksek getiri olduğunu belirtenlerin oranı yüzde 43.
EN ÇOK YATIRIMCI 40 YAŞ ÜSTÜNDE
Lisans alan yatırımcıların yüzde 45'i işletme, ekonomi, hukuk gibi sosyal bilimler, yüzde 44'ü ise matematik, mühendislik gibi sayısal bilimler alanında meslek sahibi. Diğer alanlardan gelenler ise yüzde 11'lik pay alıyor. 30 yaşından küçük lisanslı yatırımcı sayısı 6. 65 yaşını geçen lisanslı yatırımcıların sayısıysa 12. 30-35 yaşları arasında 24, 35-40 yaşları arasında ise 70 lisanslı yatırımcı bulunuyor. En çok yatırımcının olduğu yaş aralığı ise 40-45 (106 yatırımcı).
OTSİMO AMERİKA'DA TANITIM ATAĞINDA
Otizmli çocukların kaliteli bir eğitim almaları için gereken ve eksik kalan eğitimin akıllı cihazlar aracılığıyla evde verilmesini sağlayan mobil uygulama Otsimo, Amerika turunda. Chobani CEO'su Hamdi Ulukaya tarafından Türkiye'deki girişimcilere yönelik olarak başlatılan Girişimci Adayı ve Startup Destekleme Programı Hamdi Ulukaya Girişimi - Chobani Accelerator kapsamında destek alan Otsimo Amerika'ya gitti. Program kapsamında pek çok önemli kurumla görüşmeler yapan Otsimo, ABD'li işadamı ve Florida valisi olan ABD eski Başkanı George W. Bush'un kardeşi ve eski ABD Başkanı George H. W. Bush'un oğlu John Ellis "Jeb" Bush'la da bir araya geldi. Görüşmede Jeb Bush'un otizmle alakalı girişimi için işbirliği konuşuldu.