2020'de en çok kazandıran yatırım aracı, faiz, altın ya da döviz değil otomobil oldu. İkinci el otomobil fiyatları ocak-eylül döneminde yüzde 45.85 arttı. Yılın ilk dokuz ayında dolardaki artış yüzde 30.5, altındaki artış yüzde 26.2 oldu. Faizdeki artış ise 1.17'de kaldı. Böylece otomobil dokuz ayda faiz, altın ve dövizden daha fazla kazandırdı.
Bu dönemde sıfır otomobil fiyatlarındaki artış ise yüzde 17.66 ile yüzde 60.23 arasında gerçekleşti. Ortalama fiyat artışı ise yüzde 37.63 oldu. Bu artışın yaklaşık yüzde 25.32'si ÖTV matrahından kaynaklandı. Yapılan hesaplamaya göre ikinci el otomobil fiyatlarındaki artış sıfır otomobilleri solladı.
Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) Yönetim Kurulu Başkanı Murat Şahsuvaroğlu, otomobilin yeniden yatırım aracı olmaya başladığını söyledi. Pek çok tüketicinin ikinci eldeki fiyat artışlarına güvenerek yatırım amaçlı otomobil satın aldığına dikkat çeken Şahsuvaroğlu, "İhtiyaçtan ziyade yatırım için otomobil satın almak istediklerini gözlemliyoruz" dedi.
İki yıldır ertelenen talebin, doğal yıllık talep ile birleşince pandemiye rağmen 2020 satış rakamlarını tahminlerin üzerine çıkarttığını söyleyen Şahsuvaroğlu, şöyle devam etti: "Bu noktada dikkate almamız gereken bir konu da Kovid-19 salgını nedeniyle oluşan üretim aksaklıkları nedeniyle talep oluşan pazarlara yeterli arz sunulamamasıydı. Talep ciddi şekilde yüksekken arz dengelenmeyince ikinci elde fiyat artışları yaşandı. Bu fiyat artışları da araçları tüketicilerin gözünde yatırım aracına çevirdi. Bütün Avrupa ve dünyadaki pek çok ülke pandemi etkisi ile sarsılırken, Türkiye'de yukarıda bahsettiğimiz ertelenmiş talep ve otomobillerin yeniden yatırım aracı olmaya başlaması nedeniyle, otomotiv satışları temposunu arttırdı diye düşünüyoruz."
FİYAT ARTIŞI SÜRECEK
Otoshops Genel Müdürü Melih Mutlu, ikinci el otomobil fiyatlarında yükselişin yılın kalan üç ayında da devam etmesini beklediklerini söyledi.
Mutlu, "Yılın kalan 3 ayında sıfır otomobil pazarında tüketici taleplerinin halen karşılanabilecek noktaya gelmemesi, döviz kurunun sıfır araçlardaki maliyet baskısı nedeni ile fiyatlar artmaya devam edecek. Otomobil 2020'nin en çok kazandıran yatırım aracı oldu, tüketiciler araç almaya yada araçlarını farklı marka veya modeller ile değiştirmeye devam ediyor" dedi.
Garenta ve ikinciyeni.com Genel Müdürü Emre Ayyıldız ise "Ertelenmiş talep, sıfır otomobil fiyatlardaki artış, stok sorunu, pandemi nedeniyle bireysel mobilite ihtiyacı ikinci el fiyatları yukarı çekti" yorumunu yaptı.
2019'da ikinci el araç pazarında 7.6 milyon adetle rekor kırıldığını hatırlatan Ayyıldız, 2020 sonunda satışların 8 milyonun üzerine çıkarak, rekor tazeleyeceğini ifade etti. Türkiye otomotiv pazarı pandemide dünyadan pozitif yönde ayrıştı. Başta Avrupa olmak üzere satışlar dibe vururken, Türkiye'de pazar büyüdü. Pandemi nedeniyle fabrikalar tam kapasite çalışamıyor. Bu yüzden stok sorunu devam ediyor. Talebi karşılayamayan otomotiv firmaları, iki-üç ay sonrası için sıra yazıyor.
İKİNCİ ELDE FİYATLAR NEDEN YÜKSELDİ?
* Otomotivde yaşanan stok sorunu ve sıfır otomobil fiyatlarındaki artış, talebi ikinci ele yöneltti. Talep artınca fiyatlar yükselişe geçti.
* Filo kiralama sektöründe kiralama süreleri uzadı. Şirketler, 2-3 yılda yeni model değiştirmek yerine daha uygun fiyat nedeniyle kullandıkları otomobilleri yeniden kiraladı. Böylece kiralama sektörü ikinci el otomobil pazarına yeterli araç tedariği sağlayamadı.
* Piyasadaki arztalep dengesi özellikle sanal ortamda fiyatların şişmesine neden oldu. Birçok satıcının otomobillerine piyasada karşılığı olmayan yüksek fiyatlar koyduğu görüldü. Bu durum piyasada kartopu etkisi yaparken, fiyatları sunni şekilde yukarı çekti.
* Pandemi toplu taşımadan uzaklaştırdı. Bireysel otomobil kullanma tatebi arttı. Parası yeten sıfır aldı. Yetmeyen ikinci ele yöneldi.
* Cebinde parası olan, döviz, altın yerine otomobile yatırım yapmaya başladı. Bu durum birçok insanı ikinci el ticaretine yöneltti. Ek iş olarak oto al-sat yapmaya başlayanlar oldu.
PAZAR 760 BİN ADEDİ ZORLUYOR
Otomotivde pandemiye rağmen yaşanan canlılık yıl sonu satış tahminlerinin yukarı yönlü revize edilmesine neden oldu. Yapılan tahminlere göre 2020 sonunda otomotiv pazarı 700-760 bin adet seviyesinde gerçekleşecek. ODD Başkanı Ali Bilaloğlu, "ÖTV artışına rağmen satışlar hızla devam ediyor. Artan fiyatlara ve döviz kurlarına rağmen pazarın 2020 sonunda 700- 750 bin seviyelerinde kapanacağını öngörüyoruz" dedi.