Avrupa'da dizel otomobillerin çağı sona eriyor. Hükümetlerin çevreci politikalar nedeniyle dizel otomobillere yasak getirmesi, tüketicilerin satın alma tercihlerini değiştirdi. Dizel otomobillerin satışları düşerken, pazar payları hızla geriledi. Bunu gören otomotiv firmaları da dizel otomobil üretip satışa sunmaktan vazgeçti.
Türkiye'de de benzer bir durum yaşanıyor. Bazı otomotiv firmaları tümüyle dizel otomobil satışını durdurdu. Bazıları ise ürün gamındaki bir iki modelde dizelden vazgeçti.
Dizel otomobil satışına son veren ilk marka Japon Toyota oldu. Toyota 2019'dan bu yana satışa sunduğu bütün modellerinde dizel motor seçeneği sunmuyor.
2021'de Avrupa'da dizel motor seçeneğini kaldırma kararı alan Honda, Türkiye'de erken davrandı. Türkiye'de Civic başta olmak üzere tüm modellerde dizel motor satışına son verdi. Civic'te müşterinin dizel motor talebi fabrikasyon LPG ile karşılanırken, CR-V'de dizelin yerini benzinli hibrit motor aldı.
Volkswagen'in Golf modelinde de artık dizel seçeneği sunulmuyor. Seat'ın Leon ve Ibiza modellerinde de dizel seçeneği yok. Dizelden vazgeçen markalar kervanına son olarak Citroen katıldı. Yenilenen Citroen C3, dizel motor seçeneği olmadan Türkiye'de satışa sunuldu.
BENZİNLİ ARACIN PAYI ARTIYOR
Otomotiv Distribütörleri Derneği verilerine göre 2018'de yüzde 58 olan dizelin payı 2019'da 5.7 puan düşerek yüzde 52.3'e geriledi. Dizeldeki kan kaybı 2020'de de devam ediyor. Yılın ilk 9 ayında dizel otomobillerin payı yüzde 40.7'e indi. Böylece dizel otomobiller son iki yılda 17.3 puan kaybetti. Son bir ayda ise kayıp 0.5 puan oldu. Ağustos sonu itibariyle dizelin payı yüzde 41.2 düzeyindeydi.
Dizel otoların yerini ise benzinli otomobiller aldı. 2018'de yüzde 37.6 olan benzinli otoların payı 2019'da yüzde 40'a çıktı. 2020 Eylül'de benzinli otoların payı yüzde 52.2'ye yükseldi. Son iki yılda ise benzinli otoların payı 14.6 puan arttı.
AVRUPA'DA PAZAR PAYI YÜZDE 27
Avrupa'da dizel otomobillerin payı ağustos sonu itibarıyla yüzde 27 oldu. JATO verilerine göre benzinli otomobillerin payı ise yüzde 61'den yüzde 49'a geriledi. Avrupa'da dizelin yerini hibrit ve elektrikli otomobiller aldı. Hibrit ve elektrikli otomobillerin payı ağustos sonunda yüzde 8'den yüzde 21'e çıktı.
***
İKİ OTOMOBİLDEN BİRİ YERLİ OLDU
2013'te yüzde 77.9 olan ithal otonun payı 2019'da yüzde 59.1'e geriledi. 2020 Eylül'ünde ise yüzde 54.3'e indi. Yerli otonun payı yüzde 45.7'e çıkarken, yerli ile ithal arasındaki fark kapanmaya başladı
Türkiye otomotiv pazarında ithalyerli dengesi değişiyor. İthal otomobillerin pazar payı gerilerken, Türkiye'de üretilen modellerin pazar payının arttığı görülüyor. Son yıllarda bu değişim hızlandığı dikkati çekiyor. ODD verilerine göre 2013'te yüzde 77.9 olan ithalatın payı 2019'da yüzde 59.1'e geriledi. İthal otomobillerin payı son 7 yıl içinde 18.8 puan düştü. Bu dönemde yerli otomobillerin payı ise yüzde 22.1'den yüzde 40.9'a çıktı. İthal otomobildeki gerileme 2020'de de sürüyor. Yılın ilk 9 ayında ithalatın payı yüzde 59.8 oldu. Eylülde ise bu oran yüzde 54.3 olarak gerçekleşti. Türkiye'deki fabrikalarda üretilen yerli otomobillerin pazar payı eylülde 45.7'e çıktı. Satılan her 10 otodan 54'ü ithal, 45'i yerli oldu. İthal ile yerli otonun arasındaki makas iyice kapandı.
1 AYDA YÜZDE 8.6 PUAN YÜKSELDİ
Yerli otonun eylülde pazar payı kazanmasının en önemli nedeni ise 30 Ağustos itibariyle yürürlüğe giren ÖTV düzenlemesi oldu. Bu düzenlemeyle birlikte Türkiye'de üretilen otomobillerin fiyatları avantajlı hale geldi. Talep yüzde 45-50'lik vergi dilimine giren yerli otomobillere yönelince satışlar arttı. Yerli otonun payı ağustosa göre 8.6 puan yükseldi. Ağustosta yerli otonun pazar payı yüzde 37.2 seviyesindeydi. ODD verilerine göre Eylül 2020'de pazarda satılan otomobillerin yüzde 12.1'i yüzde 45'lik vergi dilimi, yüzde 45.7'si ise yüzde 50'lik vergi dilimine giren modellerden oluştu.
ÖTV ARTIŞI TÜRKİYE ÜRETİMİNE YARADI
Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) Başkanı Murat Şahsuvaroğlu, eylüldeki 90 bin 619 adetlik satışın son 20 yılın en yüksek rakamı olduğunu söyledi. Türkiye'de üretilen araçların payının yükseldiğini ifade eden Şahsuvaroğlu, "Matrah güncellemesinin yerli araca bir miktar yaradığını görüyoruz. ÖTV'nin yüzde 60'tan 80'e çıkmasıyla yerli üretimin rakamı toplam pazarda (binek otomobil ve hafif ticari araç) yüzde 51.7 seviyelerinde seyrediyor" dedi.
PAZAR 750 BİNİ BULABİLİR
Şahsuvaroğlu, şöyle devam etti: "Yeni kısıtlamaların gündemde olmayacağını düşünerek pazarın bundan sonraki dönemde de daha iyi olacağı yönündeki görüşlerimizi koruyoruz. Bu yılın, haziran, temmuz, ağustos ve eylül temposuyla devam etmesiyle 750 bin seviyelerinde tamamlanacağını öngörüyoruz."