Dünyanın en büyük market zincirlerinden ve seçkin konfeksiyon şirketlerinden oluşan bir liste bu. Ya da müşteri portföyü.
Listedeki 29 firmayı ve markayı tek tek saymakta büyük, gerçekten büyük bir yarar görüyorum. İşte:
Wal-Mart (ABD), Russell Corporation (ABD), Indus Apparels INC (ABD), Alpha Shirt (ABD), Action (ABD), Wear Me Apparels (ABD), Carrefour (Avrupa), IKEA (ABD ve Avrupa), Alexandra (İngiltere), T.K. International (Almanya), Heusel GMBH (Almanya), NKD (Almanya), C&A (Almanya), Real (Almanya), Pimkie (Fransa), Go Sport International (Fransa), Inter Sport (Fransa), Groupe Casino / E.M.C. Distribution Ltd (Fransa), Auchan (Fransa), Cora Frances (Fransa), Italian Style (İtalya), ANDE (İtalya), Teidem-Doncawear (Hollanda), Luxor B.V. (Hollanda), X-Tread (İsveç), TTPS (Avrupa), Tex Bangla (Yeni Zelanda), CK. Clothing / Target (Avustralya), Kanematsu Textile Corporation (Japonya).

***
Bu 29 şirketin bir ortak yönleri var: Hepsi de "Tuba Group" şirketlerinden "Tazreen Fashions Limited"in müşterisi.
"Tuba Group", bir Bangladeş holdingi. "Tazreen Fashion Limited" ise holdingin tekstil işletmesi. Saydığım 29 büyük şirket de küresel çapta pazarladıkları tekstil ve konfeksiyon ürünlerinin önemli bir bölümünü "Tazreen Fashion Limited"in Dakka'daki fabrikasında ürettiriyorlar.
Aslında geçmiş zaman kipiyle "Ürettiriyorlardı" demek daha doğru olur.
***
"Tazreen Fashions Limited"in Dakka'daki fabrikası ya da atölyesi 9 katlı bir binada yer alıyordu. Toplam 1200 makinelik üretim parkına sahipti. Ve de 2.402 kişi çalıştırıyordu.
Ama bilseniz ne koşullarda....
Çocuk işçiliğiyle, emek sömürüsüyle, köle işçilikle mücadele eden birçok sivil toplum kuruluşu başta "Wal-Mart" olmak üzere listedeki 29 firmayı da kaç kez uyarmışlardı: "Tazreen Fashions Limited atölyelerinde işçilerin ne iş güvenliği var, ne de can güvenliği. Üstelik hiç fazla mesai ücreti almadan, gece yarılarına kadar çalıştırılıyorlar. O firmayla iş yapmanız hiç de etik değil..."
Ne yazık ki, bu uyarıların hiçbiri sonuç vermedi. Bir başka deyişle, vahşi kapitalizmin sağır vicdanlarına çarpıp geri döndü...
***
Ve önceki gün "Tazreen Fashions Limited"in 9 katlı atölyesinde yangın çıktı. Alevler kısa sürede binayı sardı.
Ne yangın söndürücü vardı binada, ne de yangın merdiveni. 120 işçiyi alevler yuttu. 150 işçi de yaralandı. Çoğunun durumu ağır.
***
Facianın tek suçlusu sıkış tepiş bir atölyede zerrece iş güvenliği önlemi almadan binlerce işçi çalıştıran Bangladeşli patron mu?
Siparişlerini en az maliyetle ürettirmek için insan canının tehlikeye girmesine bile göz yuman yukarda tek tek saydığım 29 firmanın hiç mi sorumluluğu yok?
Nasıl bir dünyada yaşıyoruz? Ne biçim dünya bu? İnsanlık gerçekten öldü mü?