Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk 2023 Eğitim Vizyonu'nun temel adımlarından birini "Ortaöğretim Tasarımı" olarak açıkladı. Yeni program 2020-2021'de 9. sınıflardan başlayarak kademeli olarak uygulanacak.
Yeni ortaöğretim modeli köklü dönüşümler içermekte: Ders sayıları azalıyor, kariyer ofisleri geliyor, rehberlik hizmetleri güçlendiriliyor, ders seçme robotu ile öğrenciler kendi derslerini kendileri seçiyor, 12. sınıflarda destek çalışmaları artırılıyor, "bilgi kuramı" adında yeni bir ders zorunlu olarak müfredata giriyor, matematik, doğa bilimi gibi dersler de dahil uygulamalı derslere ağırlık veriliyor, HEY (hayal, etkinlik, yaşam) grubu etkinlikler başlığı altında spor, sanat, tasarım, sosyal sorumluklar ile çok yönlü gelişim imkanları getiriliyor, sertifika temelli eğitim ve portfolyo değerlendirme sistemi ile sonuç değerlendirmesinden süreç değerlendirmesine geçiliyor. Böylece okullarda öğrenci merkezli esnek bir yapıya geçiliyor.
Yeni model eğitim sistemi ve öğrencilere sunduğu yeni imkanlarla üç ana başlık altında kavramsallaştırılabilir.
Öğrencilerde beceri gelişimine odaklanma
Teknolojik değişimlerdeki hız tüm alanları etkilemekte ve geleceğin öngörülebilirliğini belirsizleştirmektedir. Bu durum değişimin çok yavaş olduğu tarım ve sanayi toplumu ihtiyaçlarına göre şekillenmiş standart yapılı okulların dönüştürülmesini gerektirmektedir. Belirsizlik ve değişimin baskın olduğu dünyada eğitim sistemlerinin odaklanması gereken alan, öğrencilerde yeteneklerine göre temel beceriler geliştirilmesi ve güçlendirilmesi olmalıdır. Bu bağlamda yeni ortaöğretim tasarımı "derinleşme" ve "kişiselleştirilmiş eğitim" ile alan eğitimine odaklanmakta, "bütünsellik" ve "disiplinler arası/üstü bakış" ile de öğrencilerde çok yönlü bakış oluşturmaya çalışmaktadır.
Bu amaçla yeni modelde ders sayıları azaltılmakta; 9. sınıflarda ders sayısı 8'e, 10. ve 11. sınıflarda 10'a ve 12. sınıflarda da 7'ye indirilmektedir.
Uygulamalı ve yaparak öğrenme yöntemleri ile teorik dersler yerine uygulama dersleri getirilmekte, öğrencilerde derinleşme yoluyla beceri gelişimine odaklanılmaktadır. Matematik ve fen bilimleri grubu derslerinin uygulamalarının getirilmesi, günlük hayat ile irtibatlandırılması, etkinlik temelli olarak işlenmesi öğrencinin bilgiyi etkin kullanma, alışkanlıklarını değiştirebilme ve yeni bilgi üretebilme becerilerine katkı sağlayacaktır.
Üniversiteye geçiş için alternatif değerlendirme imkanı sunma
Yeni modelde portfolyo sistemi ile süreç değerlendirmesine geçilmekte, okul dışından sertifikalar ile çok yönlü eğitim imkanının önü açılmakta ve kariyer ofisleri ile öğrencilerin kendi yeteneklerinin farkına varması ve kendi kariyerlerini aktif olarak belirlemeleri sağlanmaya çalışılmaktadır. Portfolyo sisteminin aktifleştirilmesi bireyin öğretim süreci boyunca yaptıkları tüm etkinliklerin ölçme değerlendirilme sürecine katılması demektir. Bu sistemin aktif olarak uygulanması ile üniversite seçme sınavının yıkıcı etkileri azaltılabilir. Etkili rehberlik ve kariyer danışmanlığı aynı zamanda okul içi eğitim ortamının gelişmesi, kişinin kendisini tanıyarak mesleki yol haritasını seçmesi ve böylece defalarca sınava girme olgusunun önüne de geçebilir.
Geleceğe yönelik uyum becerisi
Yeni program bilgi kuramı, finansal matematik, çevre yönetimi, biyo-teknoloji, sosyal sorunlara yenilikçi yaklaşımlar gibi yeni ders içerikleri ile öğrencilerin güçlü becerilerle geleceğe hazırlanmasını sağlayacaktır. HEY (hayal, etkinlik, yaşam) grubu dersleri öğrencilerin girişimcilik, tasarım güçleri ve sosyal becerilerini çok yönlü geliştirmeyi hedeflemektedir. Öğrencilerin ders seçme özgürlüğü etkili bir rehberlik hizmeti ile birleştiğinde geleceğe hazırlanmakta ciddi bir avantaj sağlayacaktır.
Yeni ortaöğretim tasarımının başarısını MEB yöneticileri, okul yöneticileri ve öğretmenlerin sürece gönüllü katılımı belirleyecektir. Her değişim bir direnç oluşturur. Bu direncin etkili yönetimi yeni programın uygulaması için hayati önemdedir. Özellikle öğretmen ve okul yöneticileri eğitimleri yeni programın uygulamasında üzerinde en hassas ve yoğun çalışılacak alandır. Aksi takdirde değişim okullarda hayat bulamaz. İlkokul, ortaokul, meslek ve imam hatip liselerinin bütünsellik içinde bu tasarımla uyumu önemlidir.