Bir Romalı için hamama gidip sosyalleşmek nasıl sıradan bir davranışsa internet vatandaşı için de her gün ekranlardan sosyalleşmek hayatın vazgeçilmezi. Antik tiyatroya büstünü koymak nasıl statü sembolüyse sosyal ağlarda beğeni toplamak da yeni statü sembolü. Yani dijital dünya antik Roma'ya benziyor. Zeytin, su ve bereketli topraklar yüzünden Anadolu, Roma İmparatorluğu için cazibeli bir coğrafyaydı. Bugün de internet ve teknoloji devleri için Türkiye eşsiz sosyalleşmenin olduğu bir ülke. Instagram, Facebook, YouTube, Twitter gibi sosyal, fotoğraf ve video paylaşım platformları hayatımızın merkezinde. Peki insanların davranışı değişmedi mi? Gelin Roma dönemi insanıyla bugünkü yaşam tarzı internet olan insan arasındaki benzerlik ve ayrışmalara bakalım.
EĞİTİM EĞLENCE ARINMA
Romalı vatandaş için hamama veya bir tiyatroya gitmek nasıl rutin bir davranışsa interneti yaşam tarzı haline gelen insan için de öyle. Bugün sosyal paylaşım ağları eğitim, eğlence, dedikodu için veya günlük sorunlardan kaçmak için kullanılan bir arınma yeri. Antik Roma döneminin tiyatrolarında vahşi hayvanlarla gladyatörleri izlemek nasıl rutin bir eğlence ise bilgisayar oyunlarında hayali kahramanlara karşı savaşmak da eğlence duygusu veriyor.
GLADYATÖR FENOMEN
Antik Roma tiyatrosunda gladyatörün büstünün konulması önemli bir statü sembolüydü. Bugün Instagram, Facebook veya Twitter'da alınan beğeni ve yorum sayısı da böylesi bir statü sembolüne dönüştü. Dün Roma döneminde gladyötörlere hayranlık duyulurdu. Bugün ise ilkokuldan liseye pek çok öğrencinin en büyük hedefi sosyal ağ fenomeni olmak. Döneminde hamamlar eğitimin dedikodunun merkeziydi. Bugün sosyal ağlar da benzer şekilde eğitim için de dedikodu için de eşsiz bir yer oldu. Sosyal paylaşım ihtiyacı bugün dijital ekranlara taşınırken, Roma döneminde hamam ve tuvaletler sosyalleşme ortamıydı. Sosyalleşilen hamamlar Roma'da mimarların ve taş işçiliğinin bugün sosyalleşilen ekranlar ise yazılım mimarları ile kod yazanları öne çıkarıyor.
SOSYALLEŞME ALANLARI
Roma kültüründe therma, Türk kültüründe ise hamam olarak anılan merkezler sadece bir yıkanma yeri değildi. Ötesinde sağlık, sosyal ve kültürel etkinliklerin merkeziydi. Roma hamamlarının sosyalleşmeye ve etkileşime açık dünyası, dönemin sosyal, ekonomik, politik ve kültürel koşullarını ortaya koyan ipuçlarını da bünyesinde saklıyor. Dönemin eşsiz mimari eğilimleri, ısıtma-soğutma alanında gelişen teknoloji ve hamam komplekslerinin içerisindeki konferans salonları ile birçok sosyal öge, hamamların kültür merkezleri olarak ele alınmasını sağlıyordu. Bu arada hamamların geniş iç mekanlarda sütunlarla bezenen Yunan mimari düzenleri yenilikçi Roma kemer ve tonozlarıyla bütünleşerek inanılmaz tarihi miras oluşturuyor.
FARKLILIKLAR DA VAR
Bocchi'nin düzenlediği hamam ve tiyatro kültürünü keşfetmek için çıktığımız gezi bugünün sosyal paylaşım ağlarının, yazılım mimarisinin gelişimindeki etkisini fark ettirdi. Roma döneminde zeytin aydınlatma için ne kadar değerliyse, bugün pil ömrü yani enerji de o kadar değerli. Roma döneminde su ne kadar değerliyse, bugün veri dijital iş yapanlar için o kadar değerli. Yine standartlar geleceğin şehirlerini, akıllı yollarını, akıllı evlerini inşa etmek için çok değerli. Yunan ve Roma uygarlıklarına ait antik tiyatro ve hamamların olduğu İyonya bölgesini gezerken, deneyimli profesyonel rehber, yemek tarihçisi Murat Yankı'nın verdiği örnekler bugünkü olaylara farklı çağrışımlarla bakmamızı sağlıyor. İyonya bölgesini hamamları, antik kentleri, mimarisi, ekonomisi, tasarım, sanat anlayışı ve gastronomisini keşfederken bugünün dijital hayat alışkanlıklarına daha dikkatli bakma şansı yakaladık.
STANDART İMPARATORLUĞU
Bu arada Roma dönemine ait şehirleşme, yol, tiyatro ve hamam mimarisindeki standartlarının bugün baktığımızda çok az ülkede olduğunu görüyoruz. Dün dev bir imparatorluğu standartlar olmadan yönetmek ne kadar zorsa, bugün standartlar olmadan dijitalleşme projelerini tamamlamak olanaksız. Hamamları ve yolları standart ölçüler belirlemeden inşa etmek olanaksızdı. Bugün için küresel bir internet girişimi olmanın yolu da güvenlik, dayanıklılık konusunda standartları oturtmaktan geçiyor.
SOSYAL AĞLAR GELİYOR
Eğer Yunan, Roma, Selçuklu ve Osmanlı dönemindeki değişimleri anlayabilirsek gelecekteki sosyal değişimlere ışık tutabiliriz. Video, fotoğraf ve yazılarla oluşturulan yeni sosyal ağlarda hikayeleştirme yetenekleri öne çıkıyor. Yani dönem tiyatroları bugünün sanal ortamında milyonlarca insanın buluştuğu agoralar yaratıyor. Yeni dijital agoralar milyarlarca insanın buluştuğu Facebook, Instagram, YouTube ve Twitter gibi paylaşım ağları oldu. Peki o dönem hamamlarda konuşulan ve paylaşılanlar bugün paylaşım ağlarından farklı mı? Asla farklı değil. Peki Roma tiyatrolarındaki vahşi hayvan gösterilerinin bugünün savaş oyunlarından, film ve dizilerden farkı var mı? Bence psikolojik olarak savaşa insan yetiştirme konusunda çok farklı değil.
TÜRK HAMAMINI YAŞATACAK ÇÖZÜMLER ŞART
Sektördeki 45 yıllık deneyimi ile seramik alanının liderlerinden Bocchi'nin kurucu ortağı Şadi Burat, Her Dem Banyo projesiyle amaçlarının Türk ve İtalyan kültürlerinin önemli bir kesişim noktası olan kültürel miras hamamlara hakettiği ilgiyi göstermek olduğunu belirterek şöyle konuştu: "Bu projeyle Roma ve Türk Hamam geleneklerinin yaşatılarak tarih sayfalarından silinmesini önlemek, kültürel mirasımıza sahip çıkmak ve en önemlisi ülke turizmine yaptığı katkıyı arttırmak öncelikli amacımızdır."
BANYO VE TUVALETLERDE EKRANLA SOSYALLEŞME
Ortak kullanım için Türk Telekom tarafından şehirlere kurulan ankesörlü telefonlar mobil cihazlardan dolayı artık yoğun kullanılmıyor. Türk Telekom ankesörlü telefon tasarımlarını farklı tasarımlarla değiştirse de insanlar kişisel cihazlarını kullanmaya daha çok hevesli. Günümüzde evlerde kişiselleşen banyo ve tuvalet keyfi telefon, tablet ve dizüstü bilgisayarla giren insanların da sayısının artmasını sağladı. Belki de bu yüzden şarj için priz, teknolojik cihazları düşmeden kullanılmasını sağlayacak aksesuarların sayısı giderek artıyor. Yani banyo ve tuvaletlerde kalma süresi uzuyor.