'Üzerinde güneşin batmadığı imparatorluğun' en uzun süre taç giyen hükümdarı olan II. Elizabeth, yetmiş yıl 214 gün önce bugün tahta çıktığında; dedesinin babaannesi olan Kraliçe Victoria'nın 64 yıllık kasvetli dönemini bile aşacak uzun ve yine kasvetli bir iktidarın ilk adımını attığını elbette henüz bilmiyordu.
Elizabeth, büyük İngiliz romancı John Fowles'un 'berbat cüce' dediği Victoria'nın iktidar süresini altı yıl aşarak Fransa Kralı XIV. Louis'nin ardından dünyanın en uzun süre iktidarda kalan hükümdarı oldu. Bu uzun iktidar, üç gün önce, 8 Eylül 2022'de Elizabeth'in 96 yaşındaki ölümüyle son buldu.
Windsor Hanedanı üyesi Birleşik Krallık ve Commonwealth bölgesi üyesi 14 ülkenin kraliçesi olan II. Elizabeth, 21 Nisan 1926 tarihinde saat 02:40 sularında Londra Mayfair'de doğdu.
Babası VI. George'un ölümü üzerine uygun varis olarak 6 Şubat 1952'de tahta çıktı. İlk Parlamento açış konuşmasını 4 Kasım 1952'de yaptı. Tacı ise 2 Haziran 1953 tarihinde giydi. Dünyada televizyonlardan yayınlanan ilk taç giyme töreni de bu tören oldu.
Tahta çıktığında yalnızca Birleşik Krallık'ın değil, 'Five Eyes' (Beş Göz) adlı istihbarat paktının üç üyesi olan Kanada, Avustralya ve Yeni Zelanda'nın da kraliçesi oldu. Ayrıca Güney Afrika, Pakistan ve Seylan gibi 'sömürgelerin' de...
Aslında Elizabeth, Shakespeare'in "Taç giyen baş akıllanır" sözünün canlı örneği. İktidarda kaldıkça öğrendi, öğrendikçe saltanatını uzattı. Ve 9 Eylül 2015'te Victoria'nın saltanatını geride bırakarak Britanya'nın en uzun süre tahtta kalan hükümdarı ve tarihte en uzun süre hüküm süren kraliçe oldu.
Elizabeth'in babası, 1936'da kral oldu ve kendisi, kız kardeşi Margaret'ten büyük olduğu için o tarihten itibaren olası vâris haline geldi.
Elizabeth, sonra Kral olan York Düşü VI. George'un ilk çocuğudur. Erkek veliaht olmadığından babasından sonra ikinci veliaht oldu. II. Dünya Savaşı'nın başladığı 1939 yılının eylül ayından aralık ayına kadar kız kardeşi Margaret ile birlikte İskoçya'da kaldı, oradan Norfolk'a gitti. Elizabeth, II. Dünya Savaşı'nda askeri hizmete katılan tek devlet başkanıydı.
EVLİLİĞİ, SALTANATINDAN UZUN
Elizabeth, Kraliçe olmadan beş yıl önce Kasım 1947'de Edinburgh Dükü Philip ile evlendi. Evliliği, iktidarından daha uzun sürdü, 73 yıl... Bu evlilikten Charles (şimdinin çiçeği burnunda kralı) Anne, Andrew ve Edward adlarını verdikleri dört çocukları oldu.
Eylül 1939'da, İngiltere 1945 yılına kadar sürecek olan İkinci Dünya Savaşı'na girdiğinde Elizabeth henüz 13 yaşındaydı. 1940 yılında savaş nedeniyle şehirlerden tahliye edilen çocuklara yönelik, BBC'nin Çocuk Saati programı sırasında ilk radyo yayınını yaptı. O yayında şunları söyledi:
"Savaş tehlikesi ve üzüntüsü içinde bizim cesur denizcilere, askerlere ve havacılara yardımcı olmak için elimizden geleni yapmaya çalışıyoruz. Her birimiz biliyoruz ki sonunda her şey iyi olacak."
Babası VI. George, 1949 yılında yeni bir iktidar şapkası daha taktı ve yeni kurulan İngiliz Milletler Topluluğu'nun ilk başkanı oldu. Birliğe o dönemde Büyük Britanya, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda, Güney Afrika Birliği, Pakistan ve Sri Lanka gibi ülkeler üyeydi. Buradan bakıldığında II. Elizabeth, öldüğünde toplamda 32 ülkenin lideriydi.
GELİN VE KÜÇÜK GELİN SKANDALLARI
Elizabeth'in uzun iktidarında tartışma konusu olan pek çok olay var. Prenses Diana'nın 31 Ağustos 1997'de trajik ölümünden pek etkilenmemesi ve beş gün milli yas günlerinde kral ailesinin saraydan dışarı çıkmaması İngiliz halkını rahatsız etti.
Son 30 yılda özellikle aile içi boşanmalar ve halktan kendisinin de vergi ödemesi yolunda gelen talepler Elizabeth'in başını ağrıtan konular oldu.
Kamuoyundaki en ciddi tartışma, oğlu Prens Charles'ın eski eşi Prenses Diana'nın 1997 yılında Paris'te geçirdiği trafik kazasının ardından başladı.
Prenses Diana'nın erkek arkadaşı Dodi Fayed ile birlikte geçirdiği trafik kazasında hayatını kaybetmesi ülkeyi yasa boğarken, Kraliçe Elizabeth'in başsağlığı dilemek için geç kalması ve tatilini kesmemesi yoğun eleştirilere yol açtı.
Ünlü biyografi yazarı Ingrid Seward, 'The Queen's Speech' (Kraliçe'nin Konuşması) adlı kitabında, Kraliçe 2. Elizabeth'in, Prenses Diana'nın trafik kazası geçirdiği haberini duyduktan sonra "Biri frenleri yağlamış olmalı" dediğini yazdı.
Elizabeth'in hükümdarlığının son dönemine damgasını vuran skandallardan biri de, Kaliforniya'ya yerleşen ve ailenin geri kalanıyla arası açık olan torunu Harry ve eşi Meghan Markle'ın kraliyet ailesini hedef alan ırkçılık iddiaları oldu. Elizabeth'in uzun iktidarı boyunca yaptığı en önemli ülke ziyaretleri arasında 1986'daki Çin, 1994'teki Rusya, 2011'deki İrlanda Cumhuriyeti ziyaretleri sayılabilir.
II. Elizabeth döneminin başlangıcı olan 20. Yüzyıl'ın ikinci yarısının ilk yılları, güneşi batmayan imparatorluk olarak anılan Büyük Britanya'nın dünya liderliğine veda etmek zorunda kaldığı bir dönemdir. Elizabeth, bu yönüyle gerileyen bir imparatorluğun kraliçesidir. Bir başka deyişle 'güneşi batan bir imparatoriçe'dir. Zira o tahta çıktığında Anglosaksonlar, küresel iktidarı zaten Yeni Dünya'daki kuzenlerine devretmek durumunda kalmıştı. Onların da küresel liderlikten düşmeleri tarihsel açıdan an meselesidir.