Ekonomi ve hukukta reform hazırlıkları çerçevesinde bakanlar, iş dünyasının çatı örgütleriyle buluşuyor. Sorunlarını dinliyor, önerilerini alıyor. Sırada işçi ve esnaflar var. Bu toplantılarla iş dünyası fikirleriyle hem ekonomi yönetimine katkı sunuyor hem de bir anlamda bu seferberlikte elini taşın altına koyarak "yanınızdayız" sözü veriyor.
Gelinen noktada görünüyor ki birlikte mücadele edilecek cephelerin başında enflasyon geliyor. İş dünyası enflasyonla mücadelede ne kadar samimi? Fahiş fiyat uygulamaları, fırsatçılık, stokçuluk gibi yan yollara ne kadar sapıyorlar? Bu yılbaşından Kasım ayı ortasına kadar kesilen rekabet cezaları 2.5 milyar TL'yi bulunca başka bir pencereden bakmak istedim. Rekabet Kurumu Başkanı Birol Küle ile konuştum. Rekabet Kurumu'nun sektörel araştırma ve soruşturmaları tabloyu daha net gösteriyor çünkü.
Durum şöyle... Pandemi bahanesiyle fahiş fiyat artışlarıyla rekabeti ihlal ettikleri iddiası ile çok sayıda teşebbüs hakkında başlatılan soruşturmada sona yaklaşıldı. Küle, "Daha kısa süre önce açıklamayı umuyorduk ama o kadar yüksek bir yoğunlukla karşı karşıyayız ki elimizde olmadan soruşturmanın boyutları ve süresi uzadı" dedi.
Gıda, hijyen ve tıbbı ürünlere yönelik soruşturmalar da devam ediyor. Bunlardan en önemlisi süpermarket zincirleri ve bunların büyük ölçekli tedarikçileriyle ilgili olanı. Küle, "Süpermarketler birçok ülkede çok boyutlu bir mesele haline gelmiş durumda. Kurumsal ve yapısal bazı tedbirleri hayata geçirmek için bir sektör incelemesi yürütüyoruz" dedi.
Gıda fiyatları artışı, fiyat paralelliği, çiftçiden alım koşulları, ambalaj, paketleme, büyük firmaların tüketicileri yanıltıcı reklamları... Rekabet Kurumu o kadar çok şikayet almış ki somut olanların her biriyle ilgili ön araştırma ve soruşturmalar devam ediyor. Ayrıca yaş sebze meyveyle ilgili de bir sektör araştırması var.
Yine maske üretimi, satışı ve maske üretiminde gizli olarak kullanılan dokumasız kumaş üretimi yapan teşebbüslerle ilgili soruşturmanın da önümüzdeki ay karara bağlanması bekleniyor.
Pandemide sanal ortamlara ilgi arttı. Bu durum pekçok aktöre pazar gücü yani fiyatları ve rekabet parametrelerini rakiplerinden ve müşterilerinden bağımsız belirleme gücü sağladı. Bu gücü kötüye kullananlar da Rekabet Kurumu'nun radarında. Biri e-ticaret platformları diğeri geniş kapsamlı dijitalleşme araştırması olmak üzere iki sektör araştırması 2021 yılının ilk çeyreğinde tamamlanacak.
Küle, "2021'de dijital sektör, e-ticaret pazar yerleri, platformlar yine önemli ölçüde merceğimizde olacak. Perakende sektöründe arz zincirindeki aksaklıklar odaklanacağımız piyasalar olacak. Vatandaşın ilgisinden mutluyuz. Rekabet savunuculuğunu toplumdaki her bireyle başlatmak istiyoruz" dedi.
Tablo bu. İş dünyasının artık enflasyonla mücadele için samimi bir katkı sağlaması gerekiyor. Evet, pandeminin yükü toplumun her kesimi için ağır. Ama "Vergimi düşür, borcumu yapılandır, biraz da fiyat yükseltiriz. Durumu düzeltiriz" diyerek, nalıncı keseri gibi "hep bana, hep bana" mantığıyla bu iş yürümez. En tepeden en uca zincirin tüm halkaları aynı amaçta olursa Türkiye bu dönemi fırsata çevirebilir. Yani bu dönem aynı zamanda bir samimiyet testidir.