Türkiye'de kamu ihaleleri ne yazık hala şeffaf bir hale gelmedi. AB sürecine, küresel ticari ilişkilere rağmen bu ihalelerde rekabete açık olmayan "adrese teslim" işler yapılıyor.
Şimdi elimde Sağlık Bakanlığı'na ait bir ihale dosyası var.
Bakanlık, bir süre önce Doğu bölgelerinde zor şartlarda kullanılmak üzere 40 adet 4x4 paletli ambulans alımı için ihale açtı.
Gerçekten insana değer veren çağdaş bir yaklaşım.
Çünkü, bu araçlar, 4x4 dizel pikap, şaselerin üzerine monte edilen ambulans kasası ve tıbbi teçhizatlardan oluşuyor ve kış aylarında yolların karla kapanması halinde tekerlekleri sökülerek yerine takılan üçgen şeklinde lastik kauçuklu palet sistemlerle hareket ediyor. Yani hastanın yolda kalma ihtimali yok.
Bu tür araçlar Doğu'da birçok insanın yaşamını kurtarabilir.
Ancak bu çağdaş adımı atan kurum, iş ihalenin yapılış biçimine gelince biraz çağdışı davranıyor ve kuralları kendi istediği biçimde değiştiriyor.
Nasıl mı?
Çok klasik bir yöntem var: "Zeyilname" hazırlamak.
Neredeyse alışkanlık haline geldi, her ihalenin yapılmasına kısa bir süre kala bir bakıyorsunuz bir zeyilname (yani teknik şartların yeniden tarif edilmesi) hazırlanıyor.
İşte 20 Ekim 2008'de yapılacağı açıklanan Ambulans ihalesi için de; 6 Ekim 2008'deki bir raporda, "Teknik şartnamenin tekrar incelenmesi neticesinde birtakım maddelerin yeniden düzenlenmesi" talep edildi.
Bu talebin gereği de 8 Ekim 2008'de "bakan" adına Daire Başkan Yardımcısı Mehmet Sarı tarafından imzalanarak işleme konuldu.
Ne yapıldığını kısaca anlatılım.
Sağlık Bakanlığı ilk hazırladığı şartnamede örneğin 170 beygir gücünde motor ve diğer teknik şartları isterken, zeyilname ile ilk istediklerini değiştirdi. Ve öyle bir teknik şartname hazırlandı ki; araca monte edilecek paletlerin fiziksel ve işlevsel detayları Amerika'daki üretici firmanın katalog rakamları ile yer aldı. Hatta biraz daha ileri gidilerek firmanın kataloglarında dahi belirtmeye önem vermediği palet üzerindeki tırtıl özellikleri dahi önemli bir özellik olarak istendi.

'Bu, ihale değil komedi'
Dikkatinizi çekti mi?
Paletlerin tırtıl özelliği bile zeyilnamede yer alıyor.
Bunun ne anlama geldiğini işin uzmanı şöyle yorumluyor:
"Bu ihale, ihale olmaktan çıkmış adeta adresi belli bir doğrudan temine dönmüştür. Bu komedi, bu kadarla kalmayıp hiçbir teknik açıklaması olmayan, ayrıca biraz teknik bilgisi olan herkesin karşı çıkacağı bir kararla zeyilname yayınlanmış ve araçların motor güçleri düşürülmüştür."
Gördüğünüz gibi "tırtıl aralıkları" ile adresi belirlenmiş olan müteahhide bir kolaylık daha yapılarak daha ucuz bir 4x4 araç alması için yol açılmıştır.
Gerekçe de fena değil: "Rekabet ortamının genişletilmesi..."
Rekabetle "adrese teslim" i bir araya getirmek de ciddi bir zeka ister.
Kim demiş devlet özel sektöre kolaylık göstermiyor diye!
Alın size kolaylık.
Bu dört dörtlük 'tırtıl' kıyaklı ihale, araya "zeyilname" sokulduğu için 3 Kasım'a ertelendi. Yani sözünü ettiğimiz ihale pazartesi günü yapılacak. Birilerinin çıkıp Sağlık Bakanlığı'ndaki bu komediye son vermesi gerekmiyor mu?
Merakla bekliyoruz.