Medyamız kavram devşirmekte ve buna kendince anlamlar yüklemekte pek mahirdir. 'Kutuplaşma' mevzuunda olduğu gibi.
"Türkiye hiç bu kadar kutuplaşmamıştı" diyor biri. "Sarsılıyoruz, kamplaşıyoruz, kutuplaşıyoruz; bunun sonu felaket" diyor bir diğeri. Sanırsınız ki toplumsal olgular isimleriyle birlikte doğuyorlar ve kutuplaşma 2013 yılında doğdu.
Siyasi kutuplaşmadan söz ediliyor, toplumsal kutuplaşmadan söz ediliyor. Fakat ne hikmetse ekonomik ya da kültürel kutuplaşmadan söz etmek kimsenin aklına gelmiyor.
Gelir dağılımındaki dengesizlik ve bunun Cumhuriyet tarihi boyunca nasıl kutuplaştığı... Kültürel iktidar araçlarının hoyratça kullanılmasının meydana getirdiği tahripkâr kutuplaşma... Kavramı benimseyelim ama bunlara hiç değinmeyelim isteniyor.
Kutuplaşma kavramı öfkeyle, bölünmeyle, nefretle ve bağnazlıkla eşleştiriliyor. Kutuplaşmanın böyle tehlikeli neden ve sonuçları olduğu doğru... Ama kutuplaşma aynı zamanda farklılaşma demek.
Düşüncelerin netleşmesi ve berraklaşması demek... Siyasi katılımın artması demek...
Bunlar da demokratik mekanizmaları güçlendiren gelişmeler.
İçine ergen bir sosyolog kaçmış medyamız sağ olsun; ısrarlı kullanımlar sayesinde 'kutuplaşma' söylemsel bir değer kazandı. Ama bu söylemin sahiciliği ve samimiliği halen tartışmalı.
Bunun ilk nedeni kavramın 'aşırı' işlevselliği. Tıpkı 'mahalle baskısı', 'dindarlaşma',' otoriterleşme' kavramları gibi medyanın siyaseti manipüle etme çabasının bir aracı olarak kullanılması.
İkinci neden, kutuplaşmadan şikâyet eden medya aktörlerinin bizzat kendilerinin kutuplaşmış olması. Kutuplaşmadan yakınırken bile kutuplaştırıcı bir dil kullanıyorlar. Şecaat arz etmeye çalışırken bile ötekileştiriyor, dışlıyor, eleştiri ile hakareti birbirine karıştırıyorlar.
Etik ilkeler yok sayılarak etik savunulamaz. Bu çelişki nedeniyledir ki kutuplaşma kavramı bir 'izli mermi' olmaktan öteye gidemedi.
Fakat merminin gösterdiği hedefte düşman yok. Yani, karavana.