Çocukları kim yetiştirir? Tabiat mı, tarih mi? Mizaç mı, kültür mü? Aile mi, okul mu? Bitmek bilmeyen bir münazara konusu...
"Tek başına hiçbiri; belli oranlarda hepsi" deyip geçelim şimdi.
Bu 'hepsi'nin içine medya ve gazeteler de girer. Okuma yazmayı gazeteden söken çocukların devri geçti belki ama gazeteler halen evlerde; mutfak tezgahlarında, masaların üzerinde, kitaplıklarda, yerlerde. Yani gazeteciler olarak bizler de bu yetişme sürecinin bir parçasıyız. Çocuklar isteseler de istemeseler de bizim hazırladığımız haber ve fotoğraflara; bizim kullandığımız dile maruz kalıyor.
Okurlarımızdan hemen her hafta çocukları menfi etkilemesi muhtemel konular hakkında uyarılar geliyor.
Çocuk ve Medya Hareketi'nin düzenlediği Çocuk ve Medya Konferansı bu yüzden önemliydi. 14-15 Kasım 2013 tarihlerinde Lütfü Kırdar'da yapıldı.
Bazı temel ilkeler
Sempozyuma çok sayıda uzman ve bilim insanı katılıp tebliğ sundu. Bu tebliğlerin kısa zamanda kitaplaştırılıp tartışmaya açılmasında yarar var. Ancak o zaman bu girişim geç kalınmış ama iyi ki atılmış bir adım olma özelliği kazanacak.
İki gün boyunca süren oturumlarda ele alınan konuların hepsini burada özetlemek mümkün değil ama yine de, sempozyumun önermelerinden bazılarını gazeteci arkadaşlarımızla ve okurlarımızla paylaşalım.
Yaptığımız gazetelerin bir şekilde çocuklara da ulaşacağını unutmayalım. Bütün haberlerimizi çocuklar da okuyacakmış gibi yazalım; fotoğrafları dikkatli kullanalım.
İyi niyetli yapılsa bile bazı çocuk haberleri çocukları olumsuz etkileyebilir. Bu tür haberleri yapanların çocuklarla iletişim konusunda uzmanlaşmış olması önemlidir.
Haber yapılırken ya da verilirken çocuk istismarı yapılmamalı, istismara alet olunmamalı. Çocuğa saygılı yayıncılık içselleştirilmeli.
Çocuk haberlerinin en azından BM Çocuk Hakları Sözleşmesi'ne uygun olmasına, UNICEF, UNESCO gibi kuruluşların belirlediği etik ilkelerle çatışmamasına dikkat edilmeli.
Çocukların gazete ve haberler konusunda gösterdiği tepkiler dikkate alınmalı.
Gazeteciler çocukları sadece olumsuz etkilerden korumaya şartlanmamalı; aynı zamanda olumlu etkiler yapmaya da odaklanmalı.
İçimizdeki çocuk
Sabah, aile gazetesi olma iddiasında. Aile deyince akla sadece anne ve babalar değil; çocuklar da gelir. Çocuklar ailenin geleceğidir.
Üstelik; sadece ailenin ya da toplumun değil; medyanın da geleceği onlardır. Geleceğin hem gazetecileri hem de gazete okurları olacaklar. Yazılı basının geleceği konusunda şüpheye kapılmamak istiyorsak çocukları anlayan, onları yok saymayan, onlara zarar vermeyi amaçlamayan yayınlar yapmalıyız. Bunu da ancak içimizdeki çocuğu yaşatarak, onlarla duygudaş olarak başarabiliriz.