ABD'yi mortgage balonu salladı, AB'yi borç krizi. Tek kutuplu küresel düzen kurma hayaliyle yola çıkan batı, küresel bunalımı aşamayınca güçlü batı olmaktan çıktı. Şimdi Asya Pasifik'te doğan Çin güneşi, Ortadoğu'da esen Arap Baharı rüzgârı, yeniden süper güç olma hayali kuran Putin'in Rusya'sı, ABD'nin kaya gazı mucitliği ve aralık başında dönem başkanlığını üstleneceğimiz G-20 gibi değişen dengelerle gücünü test ediyor.
Yeni küresel yönetim G-20, dünya ekonomisinin yüzde 90'ını temsil ediyor. Rakip gibi görünen ABD ve AB, tek kıtaya dönüşüyor. Yeni batı kuruluyor.
Bu yapının dışındaki ülkeler için hayat zor! Ya aralarında birleşecek ya da karınca gibi ezilecekler. Bloklaşmanın öncülüğünü ise yüzyıla damga vurmaya başlayan Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA) yapıyor.
***
Türkiye işin neresinde? Yine bir yüzyılı kaybedecek miyiz? Hukuki statüsü net olmasa da AB ile
1973'ten bu yana bir Gümrük Birliği (
GB) ilişkimiz var. Aramızda
paralel bir ekonomi kuruldu. O yüzden yeni blok oluşumlarından doğrudan etkileneceğiz.
Ekonomi Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı
Cemalettin Damlacı, "ABD ile AB arasında müzakerelerin başlayacağı Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı (
TTYO) klasik bir
STA değil. ABD bağlamında ticaret sapması GB'nin işleyişini tehdit riski taşıyor" diye şimdiden uyarıyor. Çünkü GB'nin pozisyonunun ne olacağı belli değil! Türkiye vakit kaybetmemeli. Bir an önce GB revizyonunu talep etmeli. AB'nin üçüncü ülkelerle yaptığı STA'lara dahil olacağına ilişkin bir madde koydurmalı. Yoksa ABD, Kanada, Meksika, Hindistan ve diğer ülkeleri STA yapmaya ikna etmesi çok zor çok.
***
GB revizyonu ise hassas...
Ankara Anlaşması'na asla zarar vermemeliyiz. Bloklaşan dünyada GB'yi bırakıp, STA'larla yürümek mümkün değil. Durum bu kadar açıkken Türkiye, bugüne kadar bilgisizlik ve atalet yüzünden revizyon istemedi.
Beni konu üzerinde ısrarla durmaya iten neden, Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan'ın "GB'den çıkarız" sözü. GB'ye girmedik ki çıkalım! TÜSİAD'ın pazartesi günü düzenlediği
TTYO toplantısında Avrupa Komisyonu'nun TTYO Başmüzakerecisi
Garcia Bercero'ya "
GB'de revizyon olamaz mı?" diye bu yüzden sordum. "...Gündemimizde revizyon yok ama ABD ile olmazsa GB'yi gözden geçiririz..." dedi.
Revizyonu
Ortaklık Konseyi'ne taşıyacak kurum Dışişleri Bakanlığı, yani Bakan
Davutoğlu. Revizyon ya GB Ortaklık Komitesi'nde gündeme gelecek, oradan da Ortaklık Konseyi'ne taşınacak ya da Dünya Ticaret Örgütü paneline gidecek. Neden bekliyoruz?