Mademki şu gıda zinciri, enflasyon üretiyor, üreticiyi inletiyor ve tüketiciyi tüketiyor; bu zinciri yeniden düzenleyemez miyiz? Değer üretmeyen aracılar yüzünden tarladaki 50 kuruşluk domatesi mutfağa 5 liraya tırmandıran bu zinciri kıramaz mıyız?
Gıda fiyatlarındaki dalgalanmalar, makroekonomik dengeleri bozacak kadar şiddetli hale geldiyse, zincirin halkaları, sürecin paydaşlarıyla bir araya gelip toplumsal uzlaşma sağlayamaz mıyız?
Burada iyi haber; artık piyasa aktörlerinin de bu zinciri yeniden düzenlenmesi gereğini görmesi… Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci, bu yılın ortalarına doğru yeni zinciri hayata geçirebileceklerini söylüyor.
Artık işe yaramayan ezberimiz; aracılardan kurtulmayı söyler. Gıda enflasyon için girdi maliyetlerine takılıp kalanlar, ucuz mazotla bu zinciri terbiye edebileceğini sanır. Hatta "sallandıracaksın bir kaçını…" diyenimiz dahi var.
Oysa sorun, bunların ötesinde… Üreticiye yaramayan, tüketiciyi vuran, endeksleri sarsan, dövizi zıplatan, benzeri yığınca hastalığın tetikçisi gıda zincirini iyice tahlil etmeden, akılsız çözümlerle bir yere varılmıyor.
Misal halk pazarı sistemi… Ne idi neye dönüştü. Misal raf terörü uygulayan market fahiş kârları… Neredeyse Cumhuriyetle yaşıt hal yasaları, kabzımal kurumu ve diğerleri…
Bir zincirin gücü, en zayıf halkası kadardır ve gıda zincirimiz ne yazık ki toplumu zincirleyecek kadar güçlü iken değer üretemeyecek zayıflıktadır. Değer üretmeyen halkaları akıllıca tespit edip, gerekmeyenleri ortadan kaldırıp, çağdaş çözüm halkalarını ilave etmek zorundayız.
Aksi halde her ayın 3'ünde TÜİK enflasyon rakamlarını açıkladığında, "domates biber patlıcan şeytan üçgeni" söylemini mırıldanıp duracağız. Anlamadığım şu; yenimiz mi dar yerimiz mi dar yoksa aklımız mı yetmiyor. Ya da aklımızı kullanmıyor muyuz?
Bir zincirle baş edemiyorsak o zincirin ekonomiyi de bizi de zincirlediği gerçeğiyle yaşamak zorunda kalacağız. Hiç değilse Bakanın sözünü ettiği piyasa aktörleri çalışması, samimi çözüm arayışı odağında yürüsün ve gıda zincir utancından kurtulalım.