Hukuk, herkesin ihtiyacı... Öyle ki ekonomik sistemin temel direği... Olmazsa olmaz. Ancak geç tecelli etmiş adalet kadar kötüsü de yok. Hele ki hem yavaş hem pahalıysa? İşte o zaman dava dosyaları altında çöken mahkemeleri tanımlamış oluruz.
Tahkim mahkemenin alternatifi... Mülkün temeli adalet ise bunu hızlı ve ucuz temin etmenin yolu... Kültürümüzde var. Lonca ve ahilik sisteminde anlaşmazlıklar, seçilen hakem üzerinden çözülüyordu. Pek çok şey gibi bunu da unuttuk, tabir caizse kendi hazinemizin dilencisi olduk ve tahkim mekanizmasını, Batılılar kullanınca ancak tesis edebildik.
İstanbul Tahkim Merkezi (istac) anlaşmazlıkları neredeyse 10 kat daha ucuza ve 10 kat daha hızlı çözen mekanizmanın adı... Sorun şu ki bu imkândan çok azımız haberdar. Tanıtım yemeğinde istac Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Ziya Akıncı'yı dinlerken aklıma takılan soru şu oldu: Madem böylesine açık ara hızlı ve ucuz adalet hizmeti alma imkânımız var neden bunu yeterince duyuramıyoruz? Misal neden tahkimi anlatan kamu spotları yapmıyoruz?
Yemekte tahkime destek veren TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, çarpıcı örnekler verdi: "Memlekette bir hâkim yılda ortalama 800 dosyaya bakıyor, AB'de bu sayı 200. Ticaret mahkemelerinde bir dava ortalama 231 gün, iş mahkemelerinde 417 gün, fikri haklarda 377 gün sürüyor."
Peki ya tahkimde? Birkaç gün içinde... En çetrefilli dava dahi birkaç haftada... Zira işin mantığı farklı... Anlaşmalara "tahkim maddesi" ekliyor ve uyuşmazlıkta kendiniz seçtiğiniz hakemler üzerinden anlaşıyorsunuz.
Kurnazların dilinde bir söz vardır: "Haklıysan uzlaş, haksızsan mahkemeye git." Kurnazlık yerine akla ve vicdana başvuranlar, "yavaş ve pahalı hâkim" yerine "hızlı ve ucuz hakem" tercih edecektir. Kadı davanı uzatır, hakem anında çözer zira..