İlaçtaki sistemi sorgulayan dünkü yazılara tepki, çok farklı ve çok fazla oldu.
Bu da "sistem sorgulanmalı" yaklaşımımızın vakti geldiğini gösteriyor. Her ne kadar ilaç mümessillerini "ayrıştırmaya" çalışsam da "rep" diye kısalttığım için kızanlar, günah keçisi gibi gösterdiğimizi savunanlar oldu.
Oysa aksine, bu sistemdeki sorun sacayağından söz etmiştik.
Bir yanda ilaç şirketleri ve onların alandaki temsilcisi repler, diğer yanda gerekli gereksiz ilaç yazan doktorlar ve beri yanda, ilaç israfını besleyen, az ilaç yazan doktora kızan biz, hastalar...
Bugün gelen tepkilerden anladığım şu: Replerin varlık sebepleri, sektörün iç dinamikleri yüzünden azalmaya yüz tutmuş ve mesleğin akıllıları, bunun farkında... Her geçen gün çalışma koşulları daraltılan, şirket bir yandan doktor bir yandan baskılanan replerin şikâyetlerini bu sayfalarda okuyabilirsiniz.
Benim dikkati çekmek istediğim konu, 20 bin civarındaki bu yüksek eğitim almış kesimin, "uzmanlık birikimleri" hesaba katılmaksızın, çok çabuk harcanıyor olmasıdır. Öncelikle diplomaları ve meslek içi pazarlama eğitimleri bir yana mümessili oldukları ilaçlar hakkında edindikleri bilgiler, özellikle genç doktorlar ve sektör açısından "altın" değerinde. İkincisi ilaç firmaları ile Bakanlık arasındaki "indirim gerginliğinde" arada kalmaları, sürecin doğasından kaynaklandığı için kaçınılmaz hale gelmiş. Kısaca, sahada dayağı repler yiyor. Üçüncüsü, gerileyen kârların telafisi için satış hedefleri üzerinden firmaların artan baskıları söz konusu...
Sokulmadığı hastanede, itilip kakıldığı doktorların peşinde koşarak, 9 yılda firmaların cirosunu 3.5 milyardan 17 milyara taşımışlar. Dördüncüsü, raf ömrü kısa meslek haline getirilmiş tıbbi mümessillerin, ilk krizde kapıya konuluyor olması dikkat çekici. Eceliyle ölen pek az, emekli olanı yok gibi. Genelde işten çıkarılarak infaz edilmişler. Beşincisi, (bütün etik davrananları özenle ayrı tutarak) elindeki gücü kötüye kullanan bazı doktorların elinde oyuncak olmuşlar. Kadın replerin ayrıca mobbing benzeri, cinsel tacize varan "ahlaksız tekliflere" maruz kalması da cabası.
Peki bu eğitimli ve ilaç konusunda ileri düzeyde bilgi sahibi repleri kullanıp atarsak, nereye varmış olacağız? İlaç gibi hayati konudaki bu "uzmanlığı", bozuk sistemin kurbanı mı yapacağız? Önerim, mevcut sistemi sorgulayıp tıbbi mümessillik kurumunun yeniden tanımlanmasıdır.