Krizden öğrenen kültürümüzde bu defa Van dersi var. Şimdiki dersin konusu yardım yönetimi... Kapsamı doğru yardımı doğru zamanda doğru yerde doğru insana ulaştırmak.
Doğru yardım çünkü medya "şu eksik" diyor ve bir anda herkes o "eksiği" haddinden fazlalaştırıyor. 1999 depreminde "serum eksik" denmişti ve hortum- şırıngasız binlerce serum şişesini Adapazarı'nda dereye boşaltmıştık.
Temel ihtiyaçlar giyecek, yiyecek, ilaç vs. kadar, misal Kürtçe bilen psikolog da "doğru yardım" olabiliyor. Enkaz altındakinin telefon edebilmesi için kontör yüklemek de...
Gecikmiş yardımın işe yaramadığını Marmara'da Elazığ'da Erzincan'da, yığınca depremde gördük. Van'daki bir an önce yardım gayreti, gayet insani tutum fakat yardım trafiğinde yığılma, zamanlama hatalarına yol açabiliyor.
Doğru yere çünkü önceki depremlerde çadır gidecek yer ile ilaç gidecek yeri karıştırdığımızdan çok insan kaybettik. Deprem, göz önündeki kenti yıkmıyor yalnızca. Onlarca beldenin "afet bilançosuna" sahip değilseniz, yardım toplansa dahi "yerine" varamayabiliyor.
Doğru insana çünkü her afetzedenin ihtiyacı farklı olduğu gibi toplanan yardımların gerçekten o yardıma ihtiyaç duyana ulaştırılması, başlı başına bir lojistik sorunudur. Bütün bunları neden yazıyorum? Çok basit; her büyük depremde bir şey öğrenebiliyoruz ancak. Aynı anda iki şey değil... 17 Ağustos sabahı, bir Kızılay'ımızın olmadığını öğrendik. Oysa çocukluğum bu kuruma fitre ödemekle geçmişti. Fakat bugün küresel standartta Türk Kızılayı var.
Bir başka depremde, koordinasyonun önemini öğrendik. Bir diğerinden kamuoyunu yönlendirmeyi. Bu defa depremden çıkaracağımız ders, belirginleşmeye başladı; lojistik ve kaynak yönetimi... Zira eksiğini çok derinden hissettik. Sosyal medya, iletişim sektörü ve basın sayesinde yurttaşlarımızın "yardım gayreti" inanılmaz olumlu noktalara geldi. Herkes, yardım için "seferber" oldu ve bir anda ihtiyaçtan fazla malzeme birikiverdi.
Fakat bu kadar yardım malzemesinin doğru "yer, zaman, insan" erişimindeki eksiğimiz yüzünden yardımseverliğimizin verimi yeterli olamadı. İhtiyacı ben "koordinasyon odaklı lojistik" olarak görüyorum. Lojistik alanında ileri yerli yabancı şirketlerimizin "yardımı taşıma" kadar, uzmanlıklarıyla "süreci yönetmelerine" ihtiyacımız var.