Krizin "geometri" üzerinden oluşan dilinde Başbakan, bu defa "teğet bile değil" açıklamasını yaptı. Böylece kriz lobisinin son dönemde yoğunlaşan söylemlerine, en tepeden karşılık geldi.
Bu defaki açıklama 2 yıl öncesinden farklı olarak, krizin hangi şartlarda "teğet" geçeceği ve kimleri "dik açıyla" delip geçeceği referanslarını taşıyor.
Başbakan; bu süreçte bir şeyi "ayırt etme" gereğine dikkati çekiyor. İsraf ekonomisini mi savunacağız, verim ekonomisinde mi yol açacağız.
İsraf ekonomisi, kriz lobisi söylemlerine atıfta bulunan bir kavram; ürettiğinden fazlasını tüketmeyi tanımlıyor. Hatta mümkünse "üretmeden tüketeyim" şiarındaki rantiye kesimleri adresliyor.
Geçmiş krizlerin sebepleri arasında israf ekonomisi daima var olageldi. Kazandığından fazlasını harcama, histeri boyutlarına vardı. İsrafın ısıttığı ekonomi, bir süre sonra, diğer dış ve iç faktörlerin de bileşkesinde, kendi krizlerini inşa etti.
Bugün büyüyen ekonomide israf, özel dikkat gösterilmesi gereken bir kavram. Zira komşusu yangında, müşterisi krizde olan Türkiye'nin, eli ne kadar güçlü olursa olsun, "gol yiyebileceği" alanları tanımlıyor.
Başbakan'ın "safında yer alanların endişesi olmasın" dediği "verim ekonomisi", Türkiye için hayati önem taşıyor. Verimlilik, mal ve hizmet üretiminde kaynakların (emek, sermaye, hammadde, bilgi, zaman) etkin kullanımını anlatıyor.
Kriz lobisi; 2 yıl önce liranın değer artışından rahatsızdı, bu defa değer kaybından endişeli. Cari açığı yönetmek, ekonomiyi soğutmak ve dış ticareti dengelemek adına, kur, iner de çıkar da. Ancak verim, bunların dışında farklı bir alana dikkat çekiyor.
Ciroya odaklı ihracatçı, kelle sayısına kilitlenmiş turizmci, kur desteğiyle bir yere kadar gidebilir. Verim ekonomisi, ihracatın, turizmin "kârlılığına" işaret eder. İthalatın "ikamesine", katma değerli üretime ve sanayinin mal desenine odaklanmamızı anlatır.
Gerek "israf" ve gerek "verim"; Türkiye'nin üretim yapısını sorgulamamızı sağlayacak 2 hayati kavramdır ve herkesin gündeminde ilk sırayı işgal etmelidir.