Küresel sermayenin Türkiye ilgisi sürerken, kendi şirketlerimizin ortaklık veya evlenme öncesi, "yönetim kalitesi" açısından gözden geçirilmesi şart!.. Bu, bir yandan ucuza gitmemiş olmayı sağlarken öte yandan verimlilikte tıkandığımız "insan kaynağı" bariyerini de aşacak. Önerim; firmaların "akıllıları" kadar; aptallar envanteri için çalışma yapmasıdır.
Kurumun beşeri sermayesine "yarar" odağından bakınca insanları dörde ayırmak mümkün; saflar, zekiler, haydutlar ve aptallar.
Yaptığı eylemden zarar eden ama bir başkasına da yarar sağlayanlara "saflar" diyoruz.
Yaptıklarından yarar sağlayan, aynı zamanda bir başkasına da yarar sağlamasına neden olanlar "zekiler"i oluşturuyor. Yaptıklarıyla kendine yarar sağlayan, başkasına da zarar verenleri "haydutlar" olarak adlandırıyoruz.
Aptallara gelince; onlar özel bir tür. Çok özel hem de... Aptal bir insan, kendisine hiçbir yarar sağlamadan, hatta bazen zarara uğrayarak başka birine zarar veren kişileri tanımlıyor.
Aptallık, bana göre Tanrı'nın affetmekte en fazla zorlandığı günah!
Carlo Cipolla, aptallık üzerine denemeleriyle ünlü bir yazar. Kendince bir tasnif bile yapmış. İşte aptallığın temel 8 yasası:
1) Çevremizde her zaman ve kaçınılmaz olarak tahmin ettiğimizden daha fazla aptal vardır.
2) Belirli bir insanın aptal olma ihtimali, aynı kişinin herhangi bir başka karakter özelliğinden bağımsızdır. Aynı anda hem aptal hem de prof. filan da olunabilir.
3) Bir aptalın çevresine zarar verme gücü, toplumsal hiyerarşi içindeki yerinin yüksekliği ile doğrudan orantılıdır.
4) Aptal bir yaratık, en umulmadık ve en düşünülmedik zaman ve yerde, nedensiz ve belirli bir planı olmadan karşınıza çıkar.
5) Aptalların eylemleri mantık kurallarına uymadığı için şu sonuçları doğurur: a) insanlar şaşkınlıkla kalakalır, b) şaşkınlıktan kurtulanların ise aptalın mantıksız eylemine mantıkla karşılık vermesi mümkün değildir.
6) Aptal olmayanlar her zaman aptalların zarar potansiyelini küçümser.
7) Aptal insan, var olan en tehlikeli insan türüdür.
8) Geri veya gerilemekte olan bir toplumda, aptallara toplumun öteki üyelerinden daha etkin olma hakkı ve/veya imkânı tanınmıştır.
İktisat tarihçisi Carlo Cipolla'nın "8 aptal kural"ı bu...
Şimdi gelelim benim ne demek istediğime; demem odur ki bir ülkede bir kurumda veya bir işletmede aynı anda bu dört insan tipi bir arada bulunur.
Fakat sorun; bunların envanterine sahip olmayışımızdandır. Mesela şirketinizdeki aptallar envanterine sahipseniz, kimi iktidardan uzak tutacağınız ve kimlerin önünü açacağınız konusunda inanılmaz bir pusulaya sahip olursunuz.
