Bu hafta küresel piyasalarda ekranlar çoğunlukla kırmızıydı. Hisse senedi piyasalarında satış havası hakimdi. Ons altının fiyatı geriledi. Endüstriyel metaller ve enerji fiyatları da düşüşten nasibini aldılar. Euro ve gelişen ülke para birimleri haftanın büyük bölümünde eksideydi. Kripto paralar ise çakıldı. Haftanın yeşili dolardı. Karmaşa ortamından yararlanan dolar endeksi ise son 20 yılın zirvesinde gezinmeye devam ediyor.
Bu çalkantılı haftayı özetlemeye çalışalım. ABD'de bu hafta açıklanan tüketici ve üretici enflasyonu yıllık bazda düşüş kaydetse de rakamlar piyasa beklentilerinden yüksek geldi. Böylece Fed'in para politikasında işi sıkı tutacağına dair piyasa beklentisi iyice kuvvetlenmiş oldu. Enflasyonla başı dertte olan Avrupa Merkez Bankası (ECB) da temmuz ayında faizi arttırmaya başlayabileceğine yönelik ilk sinyali piyasalara gönderdi. Küresel ekonominin uzun yıllardır müptelası olduğu bol ve ucuz likidite ortamı bu sefer sahiden son bulacak gibi.
BORSAYA İLGİ AZALIYOR
Küresel ekonomiye yönelik kaygılar enflasyonla sınırlı değil. Büyüme de sallantıda. Sıkı para politikasının yanı sıra Çin'de iktisadi faaliyetin yavaşlaması ve Rusya-Ukrayna cephesinde barış umutlarının azalması gibi gelişmeler, küresel ekonominin hız kaybetmesine neden oluyor. Belirsizliklerin arttığı bu ortamda yatırımcılar risk almaktan çekiniyorlar. Faizlerdeki artış borsalara olan ilgiyi azaltıyor.
Salgın döneminde hormonlu büyüyen teknoloji şirketlerinin borsalardaki piyasa değerleri şu günlerde eriyor. Dev teknoloji şirketlerinde yüzde 10 ila yüzde 40 arasında değişen değer kayıpları var. Apple dünyanın en değerli şirketi olma konumunu Saudi Aramco'ya kaptırdı.
Ekonomik canlılığın azalacağına yönelik endişelerin arttığı bu ortamda haliyle endüstriyel metallere olan talep azalıyor. Bakırdan çinkoya kadar birçok emtianın fiyatında gevşeme var. Altın fiyatları da yaşananlardan nasibini almış durumda. Tahvil faizlerinin artması altın fiyatlarına yaramıyor. Savaş hali olmasa ons altının fiyatı daha da gerileyebilirdi.
Kripto paralar, küresel finans krizinden sonraki bol ve ucuz likidite ortamında doğmuşlardı. Faizlerin artmasına ve likiditenin geri çekilmesine karşı bağışıklığı güçlü değil. Küresel ekonomideki değişen koşullar profesyonel/ kurumsal yatırımcıların kripto paralara olan ilgilisini en azından şimdilik azaltıyor. Günlük bazda yüzde 20'nin üzerinde değer kaybeden alt koinler var. Kendilerini sağlam kazığa bağladıklarını düşünen sabit koinler bile sallantıda.
DOLARIN VAZİYETİ
Amerikan ekonomisindeki onca defoya rağmen, yatırımcılar gözünde dolar halen güvenli liman. Amerikan ekonomisinin yüksek enflasyonla boğuştuğu ve büyüme projeksiyonun zayıfladığı bu ortamda bile dolara ilgi artıyor. Yeşil para değer kazanıyor. Dolar endeksi 104-105 arasında dalgalanıyor. Fed para politikasını sıkılaştırma yönünde vites yükseltirken ECB'nin ağır hareket etmesi sonrasında euro/dolar paritesi 1.04'e doğru geriledi. Eurodaki değer kaybının altında yatan bir neden de Rusya-Ukrayna savaşın Avrupa ekonomisine olumsuz yansımaları. Mevcut koşullar altında doların bir süre daha değerli kalmaya devam etmesi muhtemel. En azından ECB faizleri ilk kez arttırana kadar. Tüm bu yaşananlar, gelişmekte olan ülke para birimlerine yaramıyor. TL'deki son günlerde yaşanan değer kayıplarının temel sebebi de bu.