Bugün futbolda ikinci yarı başlıyor. Ama gündemde futbol kadar futbolun ekonomisi de var. Danıştay'ın hafta başında İddaa ihalesindeki yürütmeyi durdurma kararını resmen açıklaması ihalenin yinelenmesi olasılığı gündemi sarstı. Bugün, bu konuda kafalarda oluşan bazı soruları yanıtlamaya çalışacağız. Gerçekleri daha net görebilmek adına İddaa'nın 2006 yılındaki mali performansından, dağıttığı ikramiyelere ve kesintilere kadar bütün rakamları da bugünkü sayfamıza taşıdık.
İDDAA'DA NELER OLDU, YENİ YASA NE GETİRİYOR?
Danıştay 10 ve 13. daireleri, İddaa oyununun ihale şartnamesi, ihale ilanı ve yapılan ihale işleminin yürütmesini oy birliğiyle durdurdu. Gerekçe, GSGM'nin müşterek bahisler düzenlenmesi ve yürütülmesi işini özel hukuk sözleşmeleri ile gerçek veya tüzel kişilere yaptırılmasına yasal olanak bulunmadığı şeklinde özetlenebilir. Bunun aşılması için, resmi açıklamanın ertesi günü gerekli yasal düzenlemeler TBMM Başkanlığı'na gönderildi. Taslak, hem GSGM'ye müşterek bahisler tertibi için özel hukuk tüzel kişilerine devir yetkisi getiriyor hem de bunun için yapılacak ihaleyi, Kamu İhale Kanunu kapsamından çıkarıyor.
BUNDAN SONRA NE OLACAK?
Danıştay'ın kararının tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde uygulanması gerek... Bu sürede yukarıda değindiğimiz yasal düzenlemeler tamamlansa dahi yeni bir ihale kapıyı çalacak. Bu da, 2002 ve 2003'teki iki ihaleyi de kazanan İnteltek ile ihaleyi veren GSGM arasında hukuki sıkıntı yaratabilir. Yeni ihale yapılana kadar İDDAA'nın bugünkü haliyle devamı için Bakanlar Kurulu kararının yeteceğini savunanlar da var, buna karşı çıkarak "İddaa Mart sonrasını göremez" diyenler de. Ancak en büyük olasılık, İddaa'nın öyle veya böyle devam edip yaz aylarında yeni bir ihale yapılması.
YENİ BİR İHALEDE LİSANS BEDELİ NEDEN YÜKSELİR?
2001'de kurulan İnteltek, 2002'de müşterek bahis için merkezi sistem kurulması ihalesini aldı. 2003'te risk yönetimi kurulması ve işletmecilik ihalesini de kazanan İnteltek, İDDAA'yı 2004'te başlattı. 2000'den önceki ekonomik verilerle yapılan bu ihale sırasında Spor Toto iflasın eşiğindeydi. Ancak İDDAA, 2006'da 2 milyar YTL'nin üzerine çıkan brüt hasılatıyla müşterek bahis sektörünün Türkiye'de çok hızlı büyüyen ve daha da büyüyecek bir sektör olduğunu gösterdi. Yeni ihalede lisans bedeli günümüz koşullarına göre belirlenecek. Dört yıl önce 100 milyon dolar civarında olduğu öne sürülen bedel için bu kez "1 milyar doları geçer" deniyor.
BUGÜNKÜ ŞARTLAR NEDEN KULÜPLERİN LEHİNE?
İDDAA'dan kulüplerin aldığı pay bugüne kadar hep "Cironun % 10'u" olarak açıklandı. Ancak bunun içinde vergiler ve federasyon payının bulunması nedeniyle 2 milyar YTL'yi aşan 2006 hasılatından kulüplerin payı 138.4 milyon YTL (Brüt hasılatın % 6.7'si) oldu. Kulüplerin payı ihale şartnamesinden değil, doğrudan Spor Toto yönetmeliğinden kaynaklanıyor. Bu nedenle ihalenin yenilenmesi kulüpler için de isim hakkı bedellerini şartname ile yüksek oranda belirleme adına çok büyük bir fırsat olabilir. Ancak İDDAA'daki şans oyunları vergisini % 3'ten 2007'de % 5'e çıkarmak üzere kanun taslağı hazırlamış siyasi otoriteyi buna ikna etmek için yoğun faaliyet göstermeleri gerek. Kulüpler için bir büyük fırsat daha var. İhalenin yenilenmesi halinde lisans bedeli yükselecek ve/veya komisyon bedeli düşeceği için kazanan firmanın bugünkünden daha agresif bir işletme politikası izlemesi kaçınılmaz. Bugün 2012'ye kadar garanti sözleşmenin verdiği rahatlıkla piyasayı boğmamak için yeni bahis oyunları üretilmiyor. Ancak yeni ihalede maliyetin yükselmesi ve/veya kazanç oranının düşmesi işletmeciyi mutlaka yeni oyunlar yaratıp daha agresif olmaya itecek. Bu da daha çok oyun, daha yüksek ciro, dolayısıyla kulüpler için de daha yüksek gelir demek olacak.
ÖZET: KRİZ FIRSAT YARATIR
Bugünkü tablonun özeti şu: Kriz fırsat yaratır. Bahis gibi müthiş aktif bir sektörün tek hammaddesi olan kulüpler gözlerini açmalı. Yeni ihalenin şartnamesi hazırlanırken güçlü bir taraf olarak kendilerini göstermeliler. Bunu becerebilir, hem lisans bedelinden hem de hasılattan iyi bir oran alabilirlerse bugünkü gelirlerinin 4-5 misline çıkmaları mümkün. Bugün yılda ortalama 2 milyon dolar kazanan sıradan bir Süper Lig kulübü, 10 milyon dolar barajını zorlar hale gelebilir.
