Doğrusu duyunca inanamadım ama sektördeki olan biteni özetlemesi ve 2020 yılının nasıl geçeceği konusunda öngörüsünü merak ettiğim bu sektörün en büyük oyuncularından biri olan Global Liman İşletmeleri Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kutman ile görüşünce ilk dikkatimi çeken bu cümlesi oldu.
Olağanüstü günlerden geçiyoruz. Dünyanın dört bir yanında milyonlarca insan işini kaybediyor, pek çok şirket batma noktasına geliyor ve en büyük etkilenen sektörlerden biri de kruvaziyer sektörü. 31 Mayıs'a kadar hiç iş yapamayacak olan sektörün en büyük dört şirketi üçü halka açık olan Carnival, Royal Caribbean, Norwegian ve MSC.
Kutman, şirketlerin kendi açıklamalarını hatırlatarak, hepsinin kasasındaki nakdin 6 ile 12 ay arası bir süre yeteceğine işaret ediyor. Öyle ki Carnival'ın aylık gideri hali hazırda 1 milyar dolar. Çünkü gemilerini bağlıyor. Öğreniyorum ki sektörde üç tür bağlama var. Sıcak bağlamada geminin tüm personeli içinde hazır bekliyor, ılık bağlamada yarısı, soğuk bağlama da ise sadece 25 kişi gemide kalıyor. Hal böyle olunca sıcak bağlamanın aylık maliyeti 3 milyon dolar, soğuk bağlamanın maliyeti de 1 milyon doları buluyor. Bir gemiyi sıcak bağlamanın ardından faaliyete geçirmek bir ay, soğuk bağlamadan faaliyete geçirmek ise 3 ay gibi bir süre alıyor. Kutman, bu nedenle Carnival'ın geçen hafta 6 milyar dolarlık bir sermaye piyasası işlemi yaptığını hatırlatıyor ve şirketin hala yatırım yapılabilir seviyede olmasına rağmen yüzde 12 ile borçlanabildiğine dikkat çekiyor.
Tabii bu arada ilginç bir gelişmenin yaşandığını da unutmayalım. 25 Mart tarihi itibariyle Suudi Arabistan Devlet Fonu, Carnival'a üstelik de 8 dolar gibi çok düşük bir fiyattan yüzde 8.5 oranında ortak oldu. Son bir yılda şirketin borsada gördüğü en yüksek fiyat 70 dolardı. Şirketin değeri yaklaşık 60 milyar dolardan 6 milyar dolar gibi inanılmaz düşük bir seviyeye kadar geriledi.
İşte bu yüzden Kutman, en büyük tokadı yiyen sektörün kuruvaziyer olduğunu söylüyor. Dünyada ikisi konteyner olmak üzere 21 limanı olan Global Liman'ın durumuna gelince ise, Kutman, "Biz biraz daha şanslıyız. Çünkü giderlerimiz o kadar büyük değil. Konteyner limanları da çalışıyor. Kasamızda tüm çalışanlarımızla birlikte şirketi yürütecek bir naktimiz var" diyor.
Şu anda dünyada içinde 15 bin yolcusu olan 13 gemi var ancak yanaşacak bir liman bulamıyor. Kutman, şahsi tahmininin ilk yolcu gemisinin seyrini bu yılın temmuz ayı gibi görülebileceği şeklinde. Ancak Akdeniz'de mümkün değil ama Karayipler daha önce açılabilir. Kutman, 2021 taleplerinin 2019'un üzAerinde olduğunu, bu yıl taleplerini erteleyenler ve yeni müşterilerin bir talep yaratacağını söylüyor ama tabii bunların hepsi öngörüden ibaret.
Kutman, "Hiç bir şey eskisi gibi olmayacak. Varla yokun arasında çok büyük bir uçurum vardı. Bakın şu an sağlıkçılara koşuyoruz. Kimin daha değerli olduğunu gördük. İnsanlık olarak hep söylemişimdir. Önce sağlık. Bunu yakinen de yaşadım. Birlik ve beraberlik ile ülkemiz bu işin üstesinden gelecektir. Yeter ki bilim kurulumuzun tavsiyelerine harfiyen uyalım" diyor.