Türkiye'den Rusya'ya yatırım yapan şirketlerin durumu pek iç açıcı görünmüyor. Aslında Rus uçağının düşürülmesinden önce ülkede ciddi yatırımların altına giren Koç, Zorlu, Anadolu Grubu, Şişecam gibi büyük grupların sorun yaşadığı iş dünyasında epeydir konuşuluyordu. Geçen hafta Zorlu Holding CEO'su Ömer Yüngül ile sohbet etme fırsatı yakalamıştım. Henüz Türkiye hava sahasına giren Rus uçağı düşürülmemiş, iki ülke arasında gerginlik başlamamıştı.
Yüngül'e Rusya'daki yatırımlarının durumunu, ekonomik krizden ne kadar etkilendiklerini sorunca Rusya'da doğalgaz santral yatırımı hariç, Vestel'e üretim yapan fabrika dahil diğer işlerde çok yavaşladıklarını söylemişti. Ülkeye giren tüm şirketler gibi Zorlu da büyüme planları yapıyordu ancak Rusya'nın yaşadığı ekonomik sıkıntı bu planları alt üst etmeye başladı. Rus iç pazarı cazibesini kaybetti.
Ankara nezdinde uzun süredir Rusya'da yatırım yapan Türk firmalarının yaşadığı zorluklara çözüm bulmaya çalışıldığını biliyorum. Aracılık en üst düzeyden yapılmaya çalışılıyor, şirketlere yardımcı olacak adımlar atılmaya gayret ediliyordu ama artık sanıyorum son gelişmelerin ardından bu konuda olumlu bir ilerleme de kaydedilemeyecek. En azından şimdilik. Çünkü Cumhurbaşkanı Erdoğan, gerginliği tırmandırmak gibi bir niyetleri olmadığını vurgulasa da Putin yönetiminden yapılan sert açıklamalar durmuyor.
Türk işadamlarının esnek yönetim anlayışı ve krizlerde çok çabuk hareket etme kabiliyeti sayesinde bakalım önce büyük bir potansiyel olarak görünen ve sonra hayal kırıklığına dönüşen Rusya pazarından bu kez yara almadan çıkmayı başarabilecekler mi? İşte bunu zaman gösterecek.
Alternatif İngiltere
10 gün önce Antalya'da G20 Zirvesi'ne ev sahipliği yapan Kırmızı Bölge'deki otel sahipleri, zengin Rus turistlerin turizm sektörü açısından önemini konuşurken, Rusya'daki ekonomik kriz nedeniyle gelen turist sayısındaki azalmayı başka pazarlara yönelerek çözebileceklerini anlatmışlardı. O sırada herkes Rusya'nın içinde bulunduğu ekonomik sorunlara odaklanmıştı. Oysa bugün Türkiye'nin hava sahasını ihlal eden bir Rus uçağını düşürmesiyle Rusya ile ticari ilişkiler bambaşka bir atmosfere girdi.
Turizmciler ekonomik kriz olsa da zengin ve golf meraklısı Rusların Antalya'dan vazgeçemeyeceğini düşünüyordu ancak şimdi Rusya Türkiye'de bulunan vatandaşlarına ülkelerine dönmelerini de tavsiye edince işin rengi değişti. Turizmcilerin hemen B planına geçeceğini düşünüyorum tabii. O gün hepsinin aklında öncelikli olarak İngiltere pazarı vardı. Genelde 10 gün geceleyen zengin Ruslar gelmezse turizm sektörü zengin İngiliz turistleri ülkeye çekmek için kampanyaya başlayacak diye düşünüyorum.