Diş tedavilerinde kullanılan anestezik solüsyonlar, tedavi öncesi korku, kullandığınız ilaçların etkileşimi gibi unsurlar birleştiğinde hayatınızı tehlikeye sokacak birçok komplikasyonlar ile karşılaşabilirsiniz. Bunlar hakkında bilgilenmeniz, bazı önlemlerin alınmasında faydalı olacaktır.
Yazdıklarım sizde korkuya sebep olabilir fakat sizleri bu konularda da bilgilendirmek sorumluluğunda hissediyorum.
Aşağıda sıraladığım komplikasyonlar yüzde bir, binde bir, on binde bir veya yüz binde bir görülme sıklığına sahip olsa da, sizlerin tedavi esnasında karşılaşmayacağınız manasına gelmez.
Senkop (Bayılma)
Kalbe bağlı veya kalp dışı nedenlerden oluşur. Senkop, kalp debisindeki (atım hacmi) ani düşüse bağlı olarak gelişen yetersiz beyin kan akımına bağlı geçici şuur kaybı olarak tanımlanır.
Bayılma, ani şuur kaybıyla birlikte solunum ve dolaşım gibi fonksiyonların azalmasıyla karakterize olan bir tablodur.
Senkop, kısa süreli ve geri dönüşümü olan bir bilinç kaybıdır. Diş hekimliğinde uygulanan anestezi sonrası en sık görülen komplikasyondur.
Kan, vücudun alt bölümlerinde toplandığı için dolaşımda kan yetersizliği olur. Kanın kalbe dönüşü yavaşlar ve beyinde aniden anemi ve şuur kaybı meydana gelir. Senkopun klinik belirtileri; başta fenalaşma hissi, göz kararması, baş dönmesi, solgunluk, üşüme ve soğuk terlemedir. Bayılmanın ortaya çıkış nedenleri şöyle sıralanabilir:
Korku, aşırı ağrı, havasız ortam, diş hekimliğinde kullanılan anestezik solüsyonların içinde bulunan adrenalinin ters etki göstermesi, düşük tansiyon. Korkan hastalar bu gibi durumlarla karşılaşmamak için bekleme salonlarında, özellikle kalabalık hasta grubunun olduğu yerlerde fazla beklememelidir.
Hekimlerin hasta yaklaşımı daha arkadaşça ve pozitif olmalıdır. Hastaların, kendilerini iyi ifade edebildikleri ve anlaşabildikleri hekimleri tercih etmeleri tavsiye edilir. Hastalar bekleme salonlarında kendilerini huzurlu hissetmelidir.
Havanın temiz kokulu olması hastanın da rahat olmasını sağlar. Bir önceki tedaviden arta kalan kanlı cerrahi aletleri hastayı tedaviye almadan ortadan kaldırmalıyız. Ortamın pırıl pırıl, temiz, havadar ve hijyen şartlarına en uygun şekilde olması gerekmektedir.
Özellikle diş kliniklerinde mevcut olan malzeme kokusunun hasta tarafından hissedilmemesi için her türlü önlem alınmalıdır.
Bayılmanın farkına geç varılması ve gerekli önlemlerin alınmasındaki gecikmeler oksijensizlikten dolayı geri dönüşümü olmayan bozukluklara ve uzun süreli kalp debisi azlığından dolayı kalp durması meydana gelebilir. Diş hekiminin hastanın yanında durması hem hastaya güven verecek, hem de bir sıkıntı olduğunda müdahale etme imkanı sağlayacaktır.
Bayılma durumunda hastanın ayaklarının kalp seviyesinden yukarı kaldırılması, hastanın çabuk bir şekilde iyileşmesine yardımcı olacaktır.
Sık Nefes Alma ve Titreme
Hastaların korkmasından dolayı kuvvetli ve sık soluması ortaya çıkan tablodur.
Solunum hızlanmasından dolayı kandaki elektrolit dengesi bozulur ve titremeler meydana gelir. Hastanın hemen sakinleştirilmesi ve normal solumaya döndürülmesi gerekir.
Geçici Uyuşukluk
Diş tedavisi esnasında iğnenin sinire direkt batması sonucu oluşan bir komplikasyondur.
Sonuçta sinirin etkilediği alanda uzun süreli his kaybı ve duyusal bozukluklar görülebilir. Çoğu vakalarda ilk aylarda geriye dönüş saptansa da, bu tablo uzun sürebilir ve kalıcı olabilir.
Ağız-Çene Kitlenmesi
Alt çeneyi uyuşturmak için yapılan anestezi sonrasında ortaya çıkar; hastanın ağız açmasının kısıtlanması ya da tamamen kilitlenmesidir. Bu durum genelde enfeksiyon, kanın damar dışına çıkıp doku altında birikmesi ve çiğneme kaslarına yapılan enjeksiyonlardan sonra oluşabilir.
En feksiyon
Anestezi enjeksiyonu sonrası gelişen enfeksiyonlar, şartların steril olmaması ve hastanın ağız bakımının kötü olması gibi nedenlerden dolayı ortaya çıkar.
Derin dokuların iltihaplı olması daha ciddi komplikasyonlara neden olmaktadır.
Enjeksiyon öncesi antiseptik gargara yapılıp bölgenin temizlenmesi bu riski azaltır.
Diş tedavisine başlamadan önce tüm kullandığınız ilaçlar, sahip olduğunuz hastalıklar hakkında diş hekiminize bilgi verin. 'Bende olmaz' demeyin. Bir ilaca ya da anestezik solüsyona karşı alerjinizin önceden olmaması, şimdi olmayacağı manasına gelmez. Unutmayın, hayatınız her şeyden değerlidir. İşte bu yüzden emniyet kemerinizi bağlayın; karşılacağınız bir komplikasyon anında sizi güvende tutabilsin diye.
Anaflaktik şok hayatı tehdit eder
Diş tedavilerinde kullanılan anestezik solüsyonlarla meydana gelen akut reaksiyonlar çok önemli bir yer tutar. Bu alerjik reaksiyon, uyuşturmayı sağlayacak anestezik reaksiyona bağlı olabileceği gibi; anestezik maddelerin içinde bulunan damar büzücü maddeye de bağlı olabilir. Huzursuzluk, şiddetli kasıntı, hapşırma sonrası yüz, dudaklar ve göz kapakları aniden şişer. Dil ve boğazda hayati tehlikeye sebep olabilecek şişlikler olabilir. Anaflaktik şokun son safhasında solunum yetmezliği, şuur kaybı ve en son kalp durarak ölüm meydana gelir. Hastanın başı yan gelecek şekilde yere yatırılır. Dilin boğazı tıkaması önlenir, hava yolu açık tutulur, ağzında mevcut olan hareketli protezler çıkarılır, oksijen verilir ve damardan adrenalin tedavisine başlanır. Hasta en kısa sürede hastaneye ulaştırılmalıdır.
Kalp durmasında suni solunum yapılır
KALP durması; sadece diş tedavisi esnasında değil, her zaman, her yerde karşımıza çıkabilecek bir durumdur. Bekleme salonunda, tedavi esnasında, tedavi sonrası hasta evine ya da işine dönerken karşılaşılabilir. Kalp durmasının belirtilerini şöyle sıralayabiliriz: Kan basıncı ve nabız yokluğu, soluk almanın durması, hastanın hareketsiz durması, gri kül rengi bir ten rengi, terleme, göz bebeklerinin büyümesi. Bu gibi durumlarda hasta düz yere yatırılır, vücudu sıkan her şey gevşetilir, suni solunuma başlanır ve 112 aranır.