Dün,ağza alınırsa cezaya çarptırılıyordunuz.
Bugün, "vicdani ret" için formül aranan bir ortama geldik.
Eğer askeri vesayet bertaraf edilmeseydi, bu konuda hiçbir adım atılamazdı.
Geçmiş yıllarda vicdani retçiler ve bu hakkı savunanlar çok çekti.
Ya TCK'nın 318'inci maddesinden, "halkı askerlikten soğutma" iddiasıyla, ya da Askeri Ceza Kanunu'nun "emre itaatsizlik" hükmünden hapsi boyluyorlardı. Soğuk savaş sonrasında, zorunlu askerliğin yerini, giderek profesyonel askerlik alırken, vicdani ret taleplerine de daha çok kulak verilir oldu. Vicdani ret, artık, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu ve Avrupa Parlamentosu tarafından temel bir hak olarak kabul ediliyor.
Türkiye'de, özellikle terör eylemlerinin can aldığı bir ortamda, vicdani ya da dini kanaati böyle olmasa dahi, söz konusu haktan yararlanmak isteyecek çok sayıda genç çıkabilir. Ama karşılığında, aynı süre ya da daha uzun süre hizmet mecburiyeti getirileceği unutulmamalı.
Bazı ülkeler, zorunlu hizmeti, askerlik süresine denk gelecek şekilde uyguluyor. Bazılarında ise, mecburi hizmet, askerlikten uzun. Herhalde, Türkiye'deki düzenleme, muhafazakâr bir bakış açısını yansıtacak; kamu hizmetinin askerlikten daha uzun olması sağlanacaktır. Meselâ Yunanistan örneği veriliyor. Askerlik süresinin iki katı hizmet ve buna mukabil, tuvalet temizlemek gibi nispeten aşağılayıcı, ağır görevler.
Öte yandan, TSK'da kısmen profesyonelliğe geçiş ve bedelli askerlik çalışmaları da, paralel olarak yürütülüyor.
Genelkurmay Başkanlığı ile hükümetin birbirlerini suçlamak yerine, uyum arayışı içinde olduğunu görüyoruz.
Zaten uzlaşma sağlanmasaydı, değindiğimiz hususlarda hiçbir gelişme olamazdı.
Bedellide yaş konusunda mutabakat aranıyor. Tartışmaları sonlandırmak için, 1999 depremindeki gibi, yaş sınırı 27 olmalı diye düşünüyorum.
Buradan gelen paraların bir bölümü, profesyonel komando ve profesyonel sınır birlikleri oluşturmak için kullanılırsa, bir taşla iki kuş vurulmuş olacak. Profesyonel orduya geçildikçe, ihtiyaç azaldığı için, askerlik süresi belki çok kısalacak.
Belki de, zaman içinde birçok Avrupa Birliği üyesinde gördüğümüz gibi zorunlu askerlik tamamen kalkacak. (27 AB ülkesinden, sadece Avusturya, Güney Kıbrıs, Danimarka, Estonya, Finlandiya ve Yunanistan'da zorunlu askerlik uygulanıyor.)

1987'de çıkarılan bedelli uygulaması 40 yaşından büyükler için getirilmişti. 198 bin kişi yararlanabilirdi ama sadece 18 bin müracaat gerçekleşti. 1992'de 243 bin hak sahibi vardı; 35 bin kişi bedelli askerlik yaptı. 1999'da ise, 344 bin hak sahibine mukabil, kanundan 72 bin kişi faydalandı.