Bazen siz de her şeyin ama her şeyin ışık hızıyla değiştiği hissine kapılmıyor musunuz? Teknoloji, yapay zeka, iklim felaketleri, sıcak ya da ticari savaşlar, pandemiler/ hastalıklar ve daha neler neler... Hal böyle iken teknolojiydi, yapay zekaydı, iklim felaketleriydi derken giderek daha fazla konuda okur-yazarlığımızı artırmamız gerekiyor.
Örneğin epeydir konuştuğumuz finansal okur-yazarlığa yakın zamanda teknoloji okur-yazarlığı eklenmişti. Şimdi bunlara bir de sürdürülebilirlik okur-yazarlığı eklendi ki bu belki de en önemlisi. Zira dünya üzerindeki her bir bireyi ilgilendiriyor. Kendimizi şöyle hızlıca test etsek eminin birçok eksiğimiz çıkacak bir alan.
Mesela sürdürülebilirlik konusunda kritik bir kavram; genişletilmiş üretici sorumluluğu.
Arçelik'in Eskişehir'deki Atık Elektrikli ve Elektronik Eşya Geri Dönüşüm Tesisi'ni (AEEE) gezerken bir kez daha karşıma çıktı. Genişletilmiş üretici sorumluluğu kavramıyla ilk olarak Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Eşi Emine Erdoğan'ın liderlik ettiği Sıfır Atık projesinin bir etkinliğinde tanışmıştım. First Lady Emine Erdoğan konuşmasında, özellikle şirketlerin üstlenmesi gereken genişletici üretici sorumluluğuna vurgu yapmıştı.
Peki, nedir genişletilmiş üretici sorumluluğu? Sıfır Atık internet sitesindeki tanımı kısaca şöyle: Ürünlerin piyasada serbest dolaşımından ödün vermeden kaynakların etkin kullanımı amacıyla onarım, yeniden kullanım, parçalama ve geri dönüştürme işlemleri de dâhil olmak üzere hayat süreleri boyunca verimli kullanılmasını dikkate alan ve bu kullanımı kolaylaştıran tasarımı, üretimi ve satışı desteklemede kullanılacak yöntemlerden birinin kullanılması.
Gelelim Arçelik'in bu kavram çerçevesinde yaptıklarına. Arçelik'in biri Eskişehir Buzdolabı İşletmesi bünyesinde biri de Bolu'da olmak üzere iki geri dönüşüm tesisi bulunuyor.
Sadece 2014 yılından bu yana faaliyette olan bu iki tesisin bugüne kadar sağladığı faydaya dikkat:
*Yüksek enerji tüketen eski ürünlerin şebekeden elektrik tüketmesinin önüne geçilmesi ile 58 milyon hanenin günlük elektrik tüketimine ya da 162 bin hanenin yıllık elektrik tüketimine eşdeğer bir tasarruf,
*Geri dönüşümden gelen enerji kazancı, 2.5 MW gücünde 75 adet rüzgar türbininin yıllık enerji üretimine eşdeğer,
*Böylece yaklaşık 231 bin ton karbondioksit salımı azaltımı.
Eskişehir'deki geri dönüşüm tesisinden son bir not; bahçesine kurulmuş Back2life Atölyesi. Sürdürülebilirlik okuryazarlığının artırılması için iyi niyetli çaba. Eski konteynırların kullanımı ile ortaya çıkan bina tam bir ileri dönüşüm yani hayata dönüş örneği. O yüzden de adı back2life. Tesislerdeki hızlı turun ardından Arçelik Endüstriyel Tasarım Kıdemli Direktörü Serdal Korkut Avcı ile hayata dönüş atölyesine katılmayı ihmal etmedim. Elektrikli ev aletlerinin atıklarını kullandığım iki saatlik çalışmanın ardından ortaya çıkan eseri (!) iyi niyetli bir çaba olarak değerlendirdikleri için Back2life atölyesine bağışladım.
DÜNYANIN TAKİP ETTİĞİ BAŞKAN
Değişimle başladık, öyle de bitirelim. Seçim sonrasında yeni kabineyle birlikte ülke olarak önemli bir değişimden geçiyoruz. Türkiye Yüzyılı'na adım attığımız böylesine anlamlı bir dönemde Merkez Bankamızda ilk kadın başkanı gördük. Genç yaşına rağmen uluslararası finans çevrelerinin de yakından tanıdığı ve takip ettiği bir isim Hafize Gaye Erkan. Paranın ilk kadın patronu olarak şimdiden tarihe geçen Gaye Başkan'a ben de kolaylıklar diliyor, yolunuz, yolumuz açık olsun diyorum. Ard arda gelen atamalara bakılırsa Türkiye Yüzyılı'nda kilit kurumların başında daha çok kadın göreceğiz.