Bu bir, 'enflasyon, sadece Türkiye'nin değil, dünyanın sorunu' yazısıdır...
Ama öyle makro ekonomik veriler ile desteklenmiş, rakamlarla bezenmiş bir yazı beklemeyin. Direkt bir insan öyküsünden yola çıkarak yaptığım minik bir araştırmanın sonucunda öğrendiklerimi aktarmaya çalışacağım. Çünkü olay rakamlarla desteklemeyi gerektirmeyecek kadar net ve ortada. Geçenlerde, bir ayağı İngiltere'de olan bir iş insanı ile sohbet ediyordum. Artan fiyatlardan, hayat pahalılığından, haliyle enflasyondan konuşurken, İngiltere ile ilgili benim dikkatimden kaçan bir gelişmeden söz etti.
İngiltere'de bankalar ve konut kredisi hizmeti veren aracı kurumlar, mortgage (bizdeki yaygın kullanımı ile konut kredisi) taksitlerine zam yapmışlar.
Artan elektrik, gaz ve benzin fiyatlarından, hatta temel tüketim ürünlerinin pahalılığından şikayetçi İngilizler, şimdi de günlük hayatlarını mortgage kredisinin zamlı taksitlerine göre yeniden şekillendirmek zorundalar.
Bunun detaylarına geçmeden önce sohbet ettiğim iş insanın neden ismini neden vermek istemediğine değineyim. Kendisi aslında hükümete muhalif bir isim. Ve paylaştığı bilginin, 'enflasyon sadece Türkiye'nin değil, dünyanın sorunu' anlamına geldiğinin farkında. Kendi mahallesinde baskı görmek istemediğini ısrarla söyleyince, konudan ismini yazmadan bahsedeceğime söz verdim.
Bu arada Londra'da bir evi olduğunu not edelim. Bu ev için ödediği bir mortgage taksiti var mı yok mu, bilmiyorum. Bazı yatırımlarının da bulunduğu İngiltere'de iş yapmanın çok güçleştiğini vurguladığını, önünü görememekten şikayetçi olduğunu söyleyebilirim.
İngiliz medyasında yaptığım kısa bir haber turunun ardından anlıyorum ki bu yılın şubat-mart ayından itibaren ülkede gerçekten de konut kredilerinin faizlerinde enflasyon artışına yönelik bir ayarlama söz konusu.
İngiltere Merkez Bankası'nın (BoE) ard arda yaptığı faiz artışlarının ardından konut kredisi faizleri de yüzde 2.44'ten yüzde 2.61 seviyelerine kadar yükseltildi. Bankalar, mortgage müşterileri ile yeniden masaya oturarak enflasyon artışı oranındaki faiz artışını taksitlere yansıttılar. Bu da taksitlerin 70 ile 300 sterlin arasında artmasına neden oldu. Bu durumdan etkilenen konut kredisi sayısı UK Finance verilerine göre 3 milyon. Buna bir de 5 yıl vadeli tüketici kredilerini eklemek gerek. Başta gıda fiyatları olmak üzere tüm dünyayı etkileyen genel fiyat artışlarını ve pandemi sürecindeki iş kayıplarını düşündüğümüzde İngiltere'de kısa vadede ekonomik toparlanmaya ilişkin umutların azaldığını görüyoruz. Ama bu durum ülkede bir kutuplaşmanın aksine birlik beraberliğin artmasına vesile oluyor. (Ne ilginç değil mi!)
İngiltere'de ya da başka bir ülkede enflasyonun hayatı zorlaştırmasını bilmek, bizim günlük yaşantımızdaki zorluklarımızı değiştirmez, biliyorum. Ama İngiltere'de bu durumu gözeten marketlerin yılsonuna kadar temel gıda ürünlerinde zam yapmamaya niyetlendiklerini bilmek ve bunu yazmak, belki bizleri de düşünmeye sevk eder, ne dersiniz?
MARKETTEN BENZİNE İNDİRİM KUPONU
Faiz artışlarına ilişkin haber taraması yaparken karşıma İngiliz market zincirlerinin ilginç bir promosyonu çıktı. Çoğu zincir marketin 50 sterlin ya da 100 sterlinin üzerinde alışveriş yapanlara benzin istasyonlarında indirim kuponu verdiklerini gördüm. Rekabetin, market dışında satılan bir ürüne odaklandığını görmek açısından ilginç bir durum.
