Çocukluğu 80'lerde geçenler hatırlayacaktır, hesap makinalarının yeni yeni herkesin elinde dolaştığı dönemlerde, tekerlemesiyle birlikte oynadığımız bir oyun vardı. Hesap makinesini elimize alıp 'şu kadar Çinli, aynı anda 3 kez zıplarsa ne olur' diye sorardık. Cevabı birçoğunuzun hatırladığını düşünüyorum, hesap makinasını ters çevirip 'zelzele olur' derdik. Bugün tüm dünyayı etkisi altına alan pandeminin çıkış noktasının da Çin olması ilginç bir tesadüf. Ama bu yazının konusu ne Çin, ne de çocukluk nostaljisi. Amacım pandemiye karşı tüm dünyanın aynı anda, aynı önlemi almasının, yani global karantinanın mümkün olup olmadığını tartışmak.
Bu köşe yazısını aşağıdaki linke tıklayarak sesli bir şekilde dinleyebilirsiniz
Bütün dünya aynı anda 14 gün karantinaya girse ne olur, Kovid-19'un yayılması durur mu? Belki durmaz, bunun cevabı elbette bilim dünyasının işi. Ama virüsün yayılım hızının çok büyük oranda düşeceğini söylemek mümkün. Zira haziran ayında yapılan araştırmalar da ülkelerin uyguladığı dönemsel karantinaların milyonlarca hayatı kurtardığını gösteriyor.
Peki, global karantinanın ekonomik sonuçları ne olur? Bu yazıyı yazarken bazı ekonomist ve iş insanları ile görüştüm. Bir kesim pandeminin başında ütopic bir öneri olarak görülen global karantinaya sıcak bakıyor, ekonomi için de çok daha iyi bir çözüm olarak görüyor. Tabi iyi planlanabilirse. Hazırlık için yeterli süre verilirse, tüm dünya aynı anda gerçekten bu kararı uygularsa bir umut var. Örneğin G-20 liderleri yaklaşan noel ve yeni yıl tatilleri, okulların yarıyıl tatilleri gibi dönemleri göz önüne alarak bir global karantina çağrısı yapabilir. Birleşmiş Milletler de bu karantinanın uygulanmasını ve takibini yapar. Hükümetlerle işbirliği içinde, 14 günlük karantinanın yol haritası ortaya çıkarılır. Acil durumlar ve genel ihtiyaçlar tespit edilip, tedbir alınır. İhtiyaç sahibi ülkeler ve kişilere gerekli destek verilir. Böylece herhangi bir kaos yaratılmadan tüm dünya karantinaya girerse belki 2020'nin sorunlarını yeni yıla daha az taşımış oluruz. Meseleye iyimser bakanlar, bu aydan itibaren Kovid-19 aşılarının yapılacağını da hatırlarsak 2021'e virüsün yayılım hızını fazlasıyla düşürerek girme şansımız var diyorlar.
Ancak bu konudaki büyük soru işaretlerini de göz ardı etmemek gerekiyor. Konuştuklarımdan bazıları 14-21 gün arası bir kapanmanın şirketler ve doğal olarak ülkeler için ciddi maliyet getireceğine dikkat çekiyor. Böylesi büyük boyutta bir karantinanın borçların, kiraların, vergilerin kısacası bütün ödemelerin ertelenmesi ve kaynağı olmayanların bu süreçte finansal olarak desteklenmesi gibi önemli bir ekonomik organizasyon gerektirdiğini ve bunu da tüm dünyanın senkronize bir şekilde yerine getirmesinin mümkün olmadığını vurguluyorlar.
İnsanlık elbette daha önce olduğu gibi bu salgını da aşacak o zamana kadar sanırım bize düşen, alanın tedbirlere uymak.
