Mayıs ve haziran aylarında ihracatta sağlanan artışlara bakılırsa, pandeminin başından bu yana dile getirilen 'Türkiye'nin yeni tedarik merkezlerinden biri olacağı' öngörüsü gerçekleşmeye başladı bile. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı İsmail Gülle, Türkiye'nin üretim gücü ve pandemi sürecinde 150 ülkeye yaptığı tıbbi yardımların ülkenin ihracatına çok büyük katkı sağladığını söylüyor. Temmuz ayı ihracatının geçen yıl ile aynı seviyeye yakın olmasını ama yılın kalan kısmında yine Cumhuriyet tarihi rekorları kırmaya hazırlandıklarını söyleyen Gülle ile, ihracatın son dinamiklerini konuştuk.
Türkiye'nin ihracatını an be an takip eden biri olarak 2020'nin başında bir virüsün dünya ticaretini durma noktasına getirebileceğini söyleseler inanır mıydınız? Hiç böylesini öngördünüz mü, bu kadarını bekliyor muydunuz?
Elbette beklemiyorduk. Tüm dünya, böylesine olağanüstü bir durumla karşı karşıya kalacağını bilmiyordu, hiç kimse bu kadarını beklemiyordu. Herkes hazırlıksız yakalandı. Tabi bu virüs, tüm dünyaya birçok şey öğretmiş oldu. Dijitalleşmenin gücü, tedarikte pazar çeşitliliğinin önemi gibi başlıklar değer kazandı. Biz de hem ülke hem de TİM olarak, bu sürece hızlı bir şekilde adapte olduk.
Pandemiden global ticaret açısından Türkiye nasıl etkilendi?
Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) bu yıl için en iyimser senaryoda dahi dünya ticaretinde yüzde 13'lük bir daralma beklentisini koruyor. Dünya ticaretinde yüzde 40'a ulaşan bir düşüşün ihtimal dahilinde olduğu bu ortamda bile ihracatçılarımız başarılı bir performans ortaya koydular. Başta Avrupa'da olmak üzere dünya genelinde azalan küresel talep ve salgın dolayısıyla tedbirler nedeniyle, 2020 yılının ilk iki ayına rekorla başlamış olsak da ihracatımızda mart ayı ortalarından sonra tahmin ettiğimiz ölçüde bir düşüşle karşılaştık.
2023 ihracat hedeflerine pandemi öncesi döneme kıyasla daha yakınız dediniz. Nasıl?
Dünya ticaretindeki hareketlenme, tedarikte yeni rota arayışları, piyasadaki izlenimlerimiz, günlük ihracat rakamlarında geldiğimiz nokta bize bunu söyletiyor. Pandemi sürecinde her şeyin yolunda gitmesi halinde, 226 milyar dolarlık 2023 ihracat hedefimizi öne alabiliriz. Pandemi sonrası ülkemize yönelen siparişler bize bu söyleme cesareti veriyor. Hatta belki 2020'nin ihracat hedefini bile revize etmeden yakalarız.
Normalleşmenin başladığı Haziran ayında ihracat artışımız da umut verdi. Temmuz'u nasıl bekliyorsunuz, ihracat rakamlarıyla birlikte çifte bayram yapacağız diyebilir miyiz?
Haziran'da normalleşmenin ilk verilerini aldık. Temmuz'da da gayet başarılı gidiyoruz, yine Cumhuriyet tarihi rekorlarını konuşacağız. Temmuzda geçen senenin çok yakınında bir ihracat yapacağız. Bu ay çalışma günümüz eksik, takvim etkisi var o nedenle belki geçen yılın çok az altında bir rakam gelebilir. İnşallah Türkiye'ye çifte bayram yaşatmayı hedefliyoruz.
Kur seviyesi, büyüme, enflasyon, faiz gibi makro ekonomik göstergelere ilişkin genel değerlendirmeniz ve yıl sonu tahminleriniz nasıl?
Dolar/TL kuru yıla 6 seviyelerinde başladı, Nisan'dan bu yana ise pandemi sürecinin de etkisiyle 6.7-6.9 aralığında seyrediyor. Yeni Ekonomi Programı'nda hedef 6'ydı fakat olağanüstü bir süreçten geçiyoruz, bu nedenle bir miktar sapma olmasını normal karşılıyoruz. Yıl sonunda YEP'deki hedefler dahilinde enflasyon ve faiz oranları bekliyoruz.
TEDARİKTE TÜRKİYE'YE GÜVEN ARTTI
Haziran ve temmuzdaki bu güçlü çıkış nasıl başarıldı, bunun ardındaki stratejiyi çabaları, fedakarlıkları biraz anlatabilir misiniz?
Normalleşme adımlarıyla birlikte ihracatta normalin de ötesini başarmamız sağlayan, Cumhurbaşkanlığımız ve Bakanlığımız öncülüğünde salgın ülkemize ulaşmadan dahi atılan yerinde adımlar oldu. Özellikle sınır kapılarımızda uygulanan temassız ticaret ve ülkemizin dünyanın dört bir köşesine sağladığı tıbbi ürün yardımları ülkemizin güvenilir tedarik kabiliyetlerine olan güveni artırdı.
NEW YORK'TA LOJİSTİK MERKEZİ KURULMASINA ODAKLANIYORUZ
Önümüzdeki dönemde en çok artışı hangi sektörde, hangi ülkede ve hangi ürünlerde öngörüyorsunuz?
İhracatta en fazla düşüş yaşadığımız ay olan nisan ayında fındık sektöründe ihracatımız yüzde 46, meyve sebze mamülleri sektöründe ihracatımız yüzde 15 ve yaş meyve sebze sektöründe ihracatımız yüzde 5 artış sağladı. Ülkesel bazda ihracatımızda ise özellikle ABD'ye ihracatımız 2020'de her ay artış sağladı. ABD ile 100 milyar dolar ikili ticaret hedefimizi de düşündüğümüzde önümüzdeki dönemde bu seyrin devamını öngörüyoruz. Şu anda ABD'de New York'ta bir lojistik merkezi kurulması çalışmalarına odaklanıyoruz.
TIBBİ MALZEME İHRACATI MİLYAR DOLARA DAYANDI
Biraz pandemi süreci, maske ihracatı, bu konulardan söz edelim mi? Durum nedir şu an kimler nasıl maske ve tıbbi malzeme ihraç edebiliyor? Hangi ülkeler bizden alıyor?
Türkiye, salgın süreci boyunca pek çok ülkeye yaptığı tıbbi malzeme, maske ve dezenfektan yardımlarıyla bu coğrafyalardaki yumuşak gücünü ve tedarik mekanizmasının sağlamlığını doğrudan sahada ve salgın sürecinin ortasında tüm dünyaya tekrar hatırlattı. Türkiye ciddi bir tıbbi malzeme ve maske üreticisi ve ihracatçısı konumuna geldi. Yılbaşından bu yana Türkiye tıbbi malzeme alanında daha önce yapmadığı 650 milyon dolarlık ihracat yaptı. Bunu milyar dolara çıkarabiliriz.
UÇ BEYİ AİDİYETİYLE İHRACAT YAPTIK
Dünya ticaretinin durma noktasına geldiği pandemi sürecinde, ihracatçılar olarak ilk refleksiniz neydi?
Her biri adeta birer uç beyi aidiyetiyle ihracat yaptı, tüm ülkelerde bayrağımızı dalgalandırarak, bizleri gururlandırdı.