Tüm yaşam ve ekonomi parametrelerinde önemli değişikliklere yol açan pandemi sürecinde, turizmcinin gözü kulağı bugünlerde gelecek seyahat izinleriyle ilgili açıklamalarda. Tatil yapmak isteyenlerin dikkat kesildiği konu ise 'Oteller gitmek için yeterince güvenli mi?' Turizm sektörünün önde gelen şirketlerinden Kaya Holding'in Yönetim Kurulu Başkanı Burak Kaya, sektörün bu yıldan beklentilerini ve tatil yapmanın yeni normallerini anlattı. 'Pandemi koşullarında otellere gidilmesi konusunda vicdanınız rahat mı' sorusunu "Kesinlikle vicdanım rahat, gelin otellerde tatil yapın, Sağlık Bakanlığı'nın uyarılarını dikkate aldığınız sürece, sorun yok" şeklinde yanıtlayan Kaya'ya göre, Avrupa Birliği'nin (AB) halen Türkiye'ye seyahat izni vermemesinin nedeni hem siyasi, hem ekonomik.
Bu yılı 'istihdamı koruma sezonu' olarak gördüklerini söyleyen Kaya, "Dünyada hareketlenme başladığında bundan en çok Türk turizmi yararlanır. En hızlı Türkiye toparlanır" tespitinde bulunuyor.
Konuştuğumuz hemen tüm iş insanları çok iyi bir yıl olmasını bekledikleri 2020'nin pandemiyle büyük bir belirsizliğe dönüştüğünü tekrar ediyor. Siz ne bekliyorsunuz bu yıldan?
Açık söyleyeyim bu sene turizmde durum hiç iç açıcı değil. Herkes uğraşıyor, elinden geleni yapıyor ama iyimser bir tablo yok ortada. Sonuçta insanlarda bir seyahat etme endişesi var. Üstelik seyahatler kısıtlanmış durumda. Umudumuz seyahat yasaklarının kalkması ve yerli turist.
Birçok sektöre göre daha karamsar bir tablo söz konusu turizm için, peki bu yıl nasıl biter?
Buna net bir cevap vermek zor. Bunu bilmiyorum ama eğer dünyada turizm hareketliliği başlarsa bundan en çok pay alacak olan ülke Türkiye'dir, bundan eminim. Çünkü biz pandemide süreci çok iyi yönettik, sağlık alanında prestij kazandık. Otellerimizde ürün fiyat dengemiz çok iyi. Dolayısıyla turizmde hareket başladığında Türkiye durgunluktan en hızlı çıkacak ülkelerin başında gelir. Yeter ki işler dünyada açılsın.
AB'nin uçuşa izin verdiği ülkeler arasında halen Türkiye'nin olmaması ve salgını nasıl yönettiği soru işaretleri olan bazı Afrika ülkelerinin listede yer almasını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bunun sebebinin hem ekonomik hem de siyasi olduğunu düşünüyorum. Şu anda AB'nin lider konumdaki ülkesi Almanya ve bence Almanya 'Ben turist hareketini en azından AB ülkeleri içinde tutmazsam yarın zordaki üye ülkelere ekonomik destek paketi vermek zorunda kalacağım' şeklinde bir yaklaşım içinde. Bu olayın ekonomik boyutu. Yasaklar kalktığında Türkiye'ye büyük hareketin olacağını biliyorlar. Ancak ben Turizm ve Dışişleri Bakanlığımızın girişimlerinin olumlu sonuç vereceğini düşünüyorum. Gelen turist bu yılı zarardan kurtarmaz ama seyahat engelinin kaldırılması sektör açısından büyük bir moral olacaktır en azından.
Nereden, kim gelir bu yıl?
Önce Türk pazarını bekliyoruz. Sınavlar bitti bayram geliyor. İç pazardan çok umutluyuz. Bu virüs denizde ve havuzdan bulaşmıyor. Bu çok önemli insanlar gönül rahatlığı içinde denize ve havuza girebilirler. Türkiye'de tatilin bir numaralı anlamı deniz ve havuzdur. Otellerimizde de her türlü hijyen tedbirleri alınıyor. Odaların ve tüm ortak alanlarının dezenfeksiyonundan tutun, açık büfelerin revizyonuna kadar tüm ortamlar yeni hijyen standartlarına uygun hale getirildi. Ardından seyahat yasaklarının kalkmasıyla birlikte Avrupa ve Rusya pazarından turist bekliyoruz.
Umudumuz seyahat yasaklarının kalkması ve yerli turist dediniz. Yasakların kaldırılması sürecini yakından izliyorsunuz, ne zaman kalkar?
Bizim asıl pazarımız Avrupa ve Rusya. Buralardan Türkiye'ye henüz seyahat yasakları kalkmış değil. Uçuşlar başlamadı. Bu uçuşların bir an evvel açılması lazım. Dışişleri Bakanlığımız, Turizm Bakanlığımız bu konuda ciddi girişimlerde bulundular. İnşallah Avrupa'dan güzel bir sonuç alırsak, yavaş yavaş da olsa bir şekilde resort otellerimizi açmaya başlarız. Açıkçası biz Temmuz'un 20'sinden sonra turizmde hareketlenmenin başlamasını bekliyoruz.
Rus turist ile ilgili durum nedir?
Rusya'da işler biraz daha karışık görünüyor. Hala sokağa çıkma yasağının olduğu yerler var. Karantinada olan bölgeler var ve vakaların da azalmadığı görülüyor. Rusya için 1 Ağustosta uçuşlar başlar diye konuşuluyor.
Vicdanımız çok rahat gelin kalın
Vicdanen rahat mısınız, gelin kalın diyor musunuz herkese?
Evet, misafirlerimiz sağlık bakanlığının uyarılarını dikkate aldıkları sürece kesinlikle vicdanımız rahat. Biz oteller olarak akla gelebilecek her önlemi aldık. Yapılabilecek ne varsa yapıldı bundan sonrası insanlara kalmış. Tatil de günümüzde artık önemli bir ihtiyaç. Tatilin psikolojik olarak insanları yenileyen bir tarafı var. Özellikle yazın havuz-deniz ve güneşlenmek önemli. Ülkemizde her bütçeye göre deniz tatili imkanı var.
Büfede ala-minute dönemi
Otellerin aldığı tedbirlerden de biraz söz edelim…
Turizm Bakanlığı'nın başlattığı bir sertifikasyon programı var. Şu an 450-500 otel sertifikalanmış durumda. Otelleri hem bu sertifikasyon yapan firma tarafından denetleniyor, hem bakanlık denetliyor hem de oteller kendileri çok sıkı bir çalışma içinde. Bir de gizli misafir uygulaması var. Dolayısıyla insanların içi rahat olsun. Bu işin başında en çok denizden havuzda bulaşır mı diye endişe ediyordum artık bu konu bilimsel olarak da açıklığa kavuştu. Virüs denizden ve havuzdan bulaşmıyor. Büfelerde de ala-minute geçtik. Aşçılarımız siparişleri anında pişirip, büfede yiyecek dağıtımını kendileri yapacaklar. Otellerin büyüklüğü de bu süreçte önemli bir avantaj.
Yatırım yapmaya devam edeceğiz
Turizmde ülkenin önde gelen yerli zincirlerinden birisiniz, yeni yatırımlarınız da var. Siz pandemiye nasıl yakalandınız?
Biz finansman konusunda biraz muhafazakarız, çok fazla borçlu olmayı tercih etmiyoruz. Bu da böylesi kriz dönemlerinde bizim için büyük avantaj oluyor. Bu yaz Bodrum'da yeni bir tesis açıyoruz. Bir de Ankara'da bir projemiz var. Onunla beraber otel sayımız 14 otel olacak. Bodrum'da Denizbank'ın iştiraki Deniz GYO ile birlikte 20 Temmuz'da Bodrum'da açacağımız villa-rezidans ve otel projesinin işletmesini Kaya Palazzo markamızla yapacağız. Seyahat izni çıkarsa etap etap tesislerimizi açmayı planlıyoruz. Talep olursa bir hafta 10 içinde otelleri devreye alabiliriz.
İsviçre'de kayak oteli açacağız
Yurtdışı hedefleriniz de var. Planlarınızı anlatabilir misiniz?
Yurtdışında da çok yere baktık. Örneğin Hırvatistan'da bir yatırım planımız vardı. Onu askıya aldık. İsviçre'de bir kayak oteli için bir yatırım planımız vardı. Yabancı bir grup kendileri geldi bizi buldu ve bir otel yapar mısınız diye teklifte bulundular. Alplerde bir bölge de kayak merkezi kuruluyor. Uluslararası grup tüm teknik altyapısını kuruyor, 3 otel yapılacak 2'si yapılmış üçüncüyü de siz yapar mısınız diye bize teklif ettiler. Biz de halen görüşüyoruz. Olumlu bakıyoruz projeye 280 odalı bir tesis yapmayı planlıyoruz. Onlarla ortak yapacağız. Gizlilik anlaşmamız olduğu için şimdilik ismini açıklayamıyoruz.
Lahmacun fiyatını aşalım artık
Sektör zaman zaman lahmacun ve şezlong fiyatlarının yüksekliği ile gündeme geliyor. Siz nasıl bakıyorsunuz bu tartışmaya?
Artık şu Bodrumda bir lahmacun 350 lira kafasından çıkalım. 350 değil 3 bin TL olsun. Bir ülkenin PR'ını en iyi uluslararası markaları, şirketleri yapar. Bodrum'da her yerde lahmacun 350 lira olursa bu yanlış ama her keseye uygun mekanlar var. Parası olan da istediği yerde istediği gibi bu parayı harcayacak imkan bulmalı. Adam bu parayı zaten harcayacak. Bodrumda harcayamazsa, gidip Yunanistan'da, İspanya'da, İtalya'da harcıyor. 1000 liralık şezlongda yattı diyorlar. Bu adamı korkutursan o zaman gidip Yunanistan'da yatıyor. Herkese uygun alternatif var. Lahmacun parasını artık aşalım.
Otellerin kapalı olması içimizi burkuyor
Temmuz ayına geldik ve otellerin çok büyük bir çoğunluğu kapalı, bu size ne hissettiriyor?
Tabi ki içimizi çok burkuyor. Ben bu sektörde 22 yıldır çalışıyorum, babam 50 yıldır çalışıyor. Geçenlerde babam otellerden birine geldi. 2 gün kalamadı gitti, ben böyle şey görmedim dedi.