Günlük yaşantımızda karşılaştığımız her olumlu veya olumsuz hadiseye ışık tutacak bir mesajı mutlaka Hz. Peygamber'in hayatında bulabiliriz. Yaşayan, aktif ve sosyalleşmiş hadis olgusu bu olsa gerek. Kur'an "Sizin için Allah'ın elçisinde güzel bir örnek var" (Ahzab/21) derken bunu ihsas ettiriyor.
İki başvuru kaynağımız vardır: "Allah'ın kelamı ve Resulullah'ın örnek yaşantısı." Bu hayati dokunuşlardan birini Anadolu halkı ete kemiğe büründürmüş: "Etme, bulma dünyası", "Men dakka dukka, yani çalma başkasının kapısını çalınır kapın", "Kınama, kınanırsın".
Bu sözün hadis biliminde zayıf da olsa bir karşılığı var. Hz. Ömer'in oğlu anlatıyor. Gelin onu dinleyelim:
"Bir gündü. Hz. Peygamber (SAV) minbere çıktı ve yüksek sesle şöyle seslendi: "Ey diliyle Müslüman olup kalbine iman nüfuz etmemiş olanlar! Müslümanlara eza vermeyin. Onları kınamayın. Kusurlarını araştırmayın. Zira kim bir Müslüman kardeşinin kusurunu araştırırsa, Allah da kendisinin kusurlarını araştırır (yani örtmez, ortaya çıkarır). Allah kimin kusurunu araştırırsa, onu evinin içinde (yani en gizli yerde de olsa) rezil eder.'
Bu sözleri aktaran Hz. Ömer'in oğlu, Kâbe'ye bakarak şöyle devam etti:
"Şanın ne kadar yücedir ey Kâbe! Ancak bir müminin Allah yanındaki hürmeti senden de yücedir." (Tirmizi, Birr, 85; 2033; Beyhaki, Şuab, 2778; Acluni, Keşful Hafa).
GÜNAHLARI HATIRLATMAYIN
Bu hadiste sözü edilen "kınama, açığını kollama" gibi sözler ve uyarılar daha çok bir Müslüman'ın eski işlemiş olduğu günahlarıyla -ve hele de tövbe etmişse- onu ayıplamamak anlamındadır. Günah işleyip de tövbe etmiş olan birini habire kınayıp rezil edersen aynı olayla muhatap olmadan ölmezsin, böyle bir sınavla sınanırsın mutlaka. Onun için ayıplayıcı olmak yerine yaraları saran ol. Aşağılama, aleyhine konuşma.
HAYÂSIZLIĞI YAYMAYIN
Günahların sürekli şekilde konuşulur olmasının en büyük zararı, toplumun günahlara karşı durma bilincini aşındırmasıdır. Kur'an bu hususta uyarıyor: "Müminler arasında hayâsızlığın yayılmasını arzu edenler; işte onlara, dünya ve ahirette can yakıcı azap vardır." (Nur/19). Yine Kur'an, "Tecessüs etmeyin" (Hucurat/12) buyuruyor.
Elbette günahkâr veya hatalı olan birini usul ve adabına göre ikaz etmek, "emri bil maruf, nehyi ani'l münker" yani "iyiliği emredip kötülükten sakındırma" görevi içinde mütalaa edilmelidir. Hele de komşu hukukuna ait günahlar konusunda net olmak gerekir. Ama "Şu kişi şöyle, bu kişi böyle" diyerek insanların aleyhinde bir hava estiren şer odaklarından da uzak durmak lazım. Zira bu tür insanların işi üzüm yemek değildir.
***
KALBİ NURLANDIRAN 5 ŞEY
Şu 5 şeye dikkat edenin kalbinde manevi lezzetler olur:
Az (yeterince) yemek ve az uyumak.
Daima Allah'ı zikretmek. Hatırlayıp anmak.
Teheccüd ve sabah namazını terk etmemek.
Namazı sadece organlarla değil kalple de kılmak.
Her daim sadıklarla ve takva sahipleriyle beraber olmak.
***
BAZI KAVRAMLARIN KARŞILIĞI
Tekbir: Allah-u Ekber. "Allah en yüce olandır."
Tahmid: Elhamdülillah. "Hamd Allah'adır."
Tesbih: Sübhanallah. "Allah'ı saygıyla anarım."
Tehlil: La ilahe illallah. "Allah'tan başka ilah yoktur."
Temcid: La havle vela kuvvete illa billah. "Güç ve kudret Allah'a aittir."
İstiğfar: Estağfirullah. "Allah'ım bağışla."
***
BİR DOKUNUŞ
Şu geçeni durdursam, çekip de eteğinden;
Soruversem: Haberin var mı öleceğinden?
Necip Fazıl Kısakürek
***
BİR SÖZ
Hz. Ali şöyle dedi: "Çirkin söz söyleyen ile onu insanlar arasında yayan kimse eşittir."
***
Baba, kızını sevmediği biriyle evlendirirse günahkâr olur mu?
Baba, evladını sevmediği biriyle evlendirmesin. Zira birbirlerine ısınmadan, sevmeden, ortak noktalar bulmadan evlenen iki kişinin mutlu bir yuva kuramayacağı ortadadır. İnsanlar mutsuz ve tedirgin olmak için değil, bilakis mutlu ve mesut olmak için yuva kurarlar. Kızını veya oğlunu zorla evlendiren baba veya anne Allah katında zalim olmuş olur. Baba veya anneye düşen şey, çocuklarını mutlu edecek bir adım atmalarıdır. Elbette çocuklarına birilerini tavsiye edebilirler, ama zorla evlendiremezler. Hz. Peygamber Efendimiz, kızların zorla evlendirilmelerine karşı gelmiştir.
Kazara köpek ezdim. Manen sorumlu muyum?
Trafik kurallarına ve hız sınırlarına uymanıza rağmen aniden karşınıza çıkan ve fren yaptığınız, çarpmamaya çalıştığınız halde ezmek zorunda kaldığınız bir hayvandan manen sorumlu olmazsınız. Ancak bir mal telefi olmuşsa bu hususta hukuki olarak cezai sürece tabi olursunuz.