Dünya inanılmaz bir hızla değişiyor. Teknolojik gelişmeler, dünyanın bu hızda değişiyor olmasındaki en büyük etken. Elbette insan oğlunun yeniliklere karşı gösterdiği uyum hızı da bu değişimi kolaylaştırıyor. Ama internet, tıpkı bıçak gibi, doğru kullanıldığında insan için faydalıyken, yanlış kullanıldığında felaketlere gebe bir araç.
İş ve eğitim hayatı, bilgiye anında ve hızlı erişim ihtiyacı internete bağlı teknolojik araçların hayatımıza girişini gereklilik haline getirdi. Faydalarını saymaya kalksak uzun liste hazırlamamız gerekebilir. Ancak biz bugün zararlarını konuşacağız. Ekran karşısında geçirilen sürenin bu denli artması, uzmanlar tarafından teknoloji bağımlılığı olarak tanımlanmasına neden olmaya başladı. Bağımlılık, en genel tanımıyla kişinin davranışları üzerindeki kontrolünü kaybetmesidir. Bu herhangi bir maddeye karşı koyamamak olabileceği gibi bir davranışı tekrar etmek de olabilir.
NEDİR TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI?
Teknoloji bağımlılığı, bilgisayar, internet, video oyunları ve mobil cihazların aşırı kullanımı sonucunda kişinin, teknolojinin zararlı etkileriyle karşılaştığı bir çeşit dürtü kontrol bozukluğudur. Teknoloji bağımlılığı, oyun bağımlılığı, sosyal medya bağımlılığı, alışveriş bağımlılığı, video-içerik tüketim bağımlılığı ve şans oyunları bağımlılığı olarak dört başlık altında toplanabilir.
Uzmanlar, madde ile teknoloji bağımlılığının arasında pek fark olmadığını söylüyorlar. Teknoloji bağımlılığı davranışsal bağımlılık olarak adlandırılırken, bu iki bağımlılığın beyinde aynı noktayı etkilediğine dikkat çekiyorlar.
Araştırmalar, teknoloji bağımlılığının, hafıza problemleri, organizasyon-planlama güçlüğü, dürtü kontrolünde zorlanma, uyku bozukluğu, aile bağlarında zayıflık, özgüven eksikliği, yalan söyleme eğiliminin artması, zaman kavramını yitirmek, depresyon, kaygı bozukluğu ve sorumluluk alamama gibi pek çok şeye sebep olduğunu gösteriyor.
Ayrıca teknoloji bağımlılığının, sırt ağrıları, karpal tünel sendromu, başboyun ağrısı, göz kuruluğu, aşırı kilo alma ya da verme gibi fiziksel etkilerinin de olduğu biliniyor.
KİMLER TEKNOLOJİ BAĞIMLISIDIR?
Bir kişinin herhangi bir şeye bağımlı olup olmadığını anlamak için o kişinin bağımlılık şüphesi uyandıran şeyden uzak kaldığında nasıl davrandığına bakmak en önemli kriterdir. Eğer kişi, ekrandan uzak kaldığında huzursuz ya da eksik hissediyor, çok önemli bir ihmalde bulunduğunu düşünerek panikliyor veya agresifleşiyorsa teknoloji bağımlısı olabilir. Davranışsal değişim bir kişinin bağımlılığını tespit etmekte en önemli faktördür. Birçok kaynak teknoloji bağımlılığını saat sınırlamasıyla ifade etse de kişiye bağımlı demek için ekran mecburiyeti (işte ya da okulda bilgisayar başında geçirilen saatler gibi) göz ardı edilmemelidir.
AKILLI TELEFONA EN BAĞIMLI ÜLKE TÜRKİYE
Türkiye dâhil 33 ülkede 53 binden fazla kişi üzerinde yapılan Global Mobil Kullanıcı Araştırması'nda, Avrupa'nın akıllı telefona en bağımlı ülkesinin Türkiye olduğu, Avrupa'da günde 48 kez akıllı telefona bakılırken Türkiye'de günde 78 kez akıllı telefona bakıldığı tespit edildi. Bu da demek oluyor ki her 13 dakikada bir telefonlarımızı elimize alıyoruz. Yani neredeyse Avrupa oranının 2 katı.
Aynı araştırma sonucuna göre gece yatarken telefona bakma oranı Avrupa'da yüzde 40 iken Türkiye'de yüzde 85'lere kadar çıkıyor.
Bir başka araştırma sonucuna göre, Y kuşağının, yüzde 13'ü günde 12 saat akıllı telefon kullanıyor. Telefonunu eline alan bir kişi en az 1 dk 15 sn boyunca ekrana bakıyor. Telefonlarda en çok mesajlaşma aplikasyonları kullanılırken ikinci sırada sosyal medya, üçüncü sırada haber siteleri yer alıyor.
BAĞIMLILIKLA MÜCADELE
Bağımlı kişilerin en temel özelliği bağımlılıklarını inkâr etmeleridir. Bu veriler ışığında yakın çevremizi daha dikkatli gözlemlememiz ve sevdiklerimizi bu bağımlılıktan korumamız gerekiyor. Teknoloji bağımlılığı ile mücadele için ise bu yöntemleri deneyebilirsiniz.
Yeni alışkanlıklar edinmeye çalışın. Spor yapmak, başlarda sizi zorlayacak olsa da hem mental hem de fiziksel sağlığınız için son derece faydalı olacaktır.
Sık sık sokağa çıkın.
İnternet paketinizi sınırlandırmak sizi durdurmak için önemli bir adım olabilir.
Çok vakit alan aplikasyonları silin ve yenilerini indirmeyin.
Özellikle aile ve arkadaşlarınızla oturduğunuz sofralara telefonunuzu getirmeyin.
Yattığınız odaya telefonunuzla girmeyin, mümkünse telefonunuzu başka bir odada şarj edin.
Kendinize bir yapılacaklar listesi hazırlayın. Yeni alışkanlıklar kazanmak çok yardımcı olacaktır.
Haftalık ya da günlük programlar hazırlayın ve uymaya gayret edin.
